Home | Dan doen we het zelf: regie over eigen data | Archiefdag 2025
Dan doen we het zelf: regie over eigen data | Archiefdag 2025
Gepubliceerd op: 08 - 04 - 2025
Trefwoorden
Het archief als nutsvoorziening
Big tech
archiefdag
data
Archieven zijn de hoeders van authentieke en betrouwbare informatie. Digitale platforms bieden veel mogelijkheden om informatie te ontsluiten en een breed publiek te bereiken. Maar hoe verhoudt deze rol zich tot ontwikkelingen op het internet en digitale technologie, zoals groeiende macht van (Amerikaanse) Big Tech-platforms? Tijdens deze sessie op 16 juni 2025 kijken we naar internationale geopolitieke ontwikkelingen en de impact op (het gebruik van) technologie en platforms. Op welke manier kan een archief zich hiertoe verhouden vanuit haar maatschappelijke waarden en rol?
Valt het digitaal imperialisme nog af te wenden?
Kunnen wij als archief op autonome wijze onze data blijven verwerken en beschikbaar stellen? De macht van Big Tech is door de generatieve ommezwaai van de afgelopen jaren een stuk groter geworden. Toch ontstaat er, door het bouwen van eigen data-ketens en de komst van Europese generatieve taalmodellen zoals GPT-NL, ook de kans om binnen deze nieuwe industrie een eigen plek te verwerven, zonder daarbij bloot te worden gesteld aan Amerikaanse, Chinese, Israëlische of andere buitenlandse propaganda. De ontwikkeling van archiefassistenten binnen het Nationaal Archief en Het Utrechts Archief wordt als voorbeeld genoemd om deze kwestie verder toe te lichten.
Daarna zoomen we in op manieren om door middel van Artificial Intelligence (AI) informatie uit archieven te bevragen. Je ontdekt twee pilots van chatbots voor archieven, die een volledig nieuwe manier van zoeken en dienstverlening mogelijk maken. Een innovatieve benadering die de interactie met archieven verandert en gebruikers sneller en efficiënter naar de informatie leidt die ze zoeken. Maar binnen de projecten worden ook vragen gesteld over gebruik (en afhankelijkheid) van internationale oplossingen en LLM’s en wat hier de gewenste richting is.
Sprekers
De sprekers tijdens deze sessie op het KVAN Jaarcongres op 16 juni 2025 zijn Björn Wijers van PublicSpaces, Simon Kemper van Nationaal Archief en Annelot Vijn van Het Utrechts Archief.