Wat heeft mijn familie meegemaakt in de oorlog? Dat is vanaf nu terug te vinden op Oorlogslevens.nl: het startpunt voor onderzoek naar de persoonlijke geschiedenissen van WO2-ooggetuigen. Niet eerder zijn vanuit een grote hoeveelheid verspreide bronnen, de persoonlijke verhalen van mensen tijdens de oorlog zichtbaar gemaakt. Het blijft hier niet bij: initiatiefnemer Netwerk Oorlogsbronnen blijft in samenwerking met bronbeherende organisaties continu tijdlijnen toevoegen en uitbreiden.
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde en steeds minder mensen kunnen er uit eigen ervaring over vertellen. Bronnen zijn daarom onmisbaar om de verhalen van de oorlog blijvend zichtbaar te maken. Informatie over levensgebeurtenissen in oorlogstijd is echter verspreid over databestanden en archiefcollecties in binnen- en buitenland. Oorlogslevens.nl verzamelt deze bronnen op persoonlijke tijdlijnen en vormt zo het startpunt voor onderzoek naar personen in de Tweede Wereldoorlog.
In Oorlogslevens.nl zijn een miljoen namen, uit zo’n twintig verschillende collecties en databases door slimme algoritmes met elkaar vergeleken. Vervolgens zijn gegevens die over dezelfde persoon gaan, aan elkaar verbonden. Zo zijn de levens van bijna 300.000 oorlogsgetuigen gereconstrueerd. Het gaat om oorlogsbetrokkenen – nu alleen nog slachtoffers – die tijdens of na de oorlog zijn overleden. Denk daarbij aan gevangenen in (concentratie)kampen en gevangenissen, slachtoffers van bombardementen, tewerkgestelden, verzetsstrijders, militairen, Joodse, Sinti- en Roma-slachtoffers.
Zo is op Oorlogslevens.nl bijvoorbeeld de tragische levensloop van Hendrikus Franciscus Botterman te vinden. Hij werd na Operatie Market Garden geëvacueerd vanuit Arnhem naar Putten en daar opgepakt tijdens de razzia begin oktober 1944. Na een kortstondig gevangenschap in Kamp Amersfoort wordt Botterman getransporteerd naar concentratiekamp Neuengamme en uiteindelijk – samen met duizenden medegevangenen – op 3 mei 1945 gedood op het schip de Cap Arcona.
Oorlogslevens.nl is permanent in ontwikkeling. Dat betekent dat het niet blijft bij de 300.000 verhalen die nu al beschikbaar zijn. Er wordt continu gewerkt aan verbeterde vindbaarheid van informatie over personen. Tijdlijnen worden verder verdiept door nieuw beschikbare bronnen toe te voegen. Dat gebeurt onder meer door het actief ontsluiten van collecties en archieven met vrijwilligers, waarbij informatie wordt overgetypt en zo digitaal doorzoekbaar wordt gemaakt.
Oorlogslevens.nl is een zoekdienst van Netwerk Oorlogsbronnen in samenwerking met haar partners, en is tot stand gekomen met steun van het Ministerie van VWS, Mondriaan Fonds en Vfonds. Netwerk Oorlogsbronnen – een samenwerkingsverband van zo’n honderd WO2-bron beherende organisaties – heeft tot doel fysiek verspreide bronnen digitaal beter vindbaar en bruikbaar te maken.
Medewerkers van de kampadministratie van kamp Westerbork schrijven op het Olympiaplein in Amsterdam (op de sportvelden) honderden joden in op 20 juni 1943, die daarna naar kamp Westerbork worden overgebracht. Foto: gemaakt door Herman Heukels (publiek domein). Beeldbank WO2, collectie NIOD.