Home | Hoe ga je vanuit ethiek om met de (online) openbaarheid van een beladen oorlogsarchief?
Hoe ga je vanuit ethiek om met de (online) openbaarheid van een beladen oorlogsarchief?
Gepubliceerd op: 10 - 07 - 2024
Beeld: De ondergedoken Joodse Alkmaarder J. Tas laadt met fiets een accu op voor de radio
van ‘De Vrije Alkmaarder’. Bron: Regionaal Archief Alkmaar
Trefwoorden
Ethisch Beraad
Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR)
Auteursrecht
Oorlog voor de Rechter
Deel dit bericht
Het in 2023 opgerichte Ethisch Beraad heeft onlangs advies uitgebracht over de online toegankelijkheid van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) per 1 januari 2025. Aanvullend op de juridisch ingestoken maatregelen ter bescherming van de privacy en het auteursrecht, die sowieso al waren opgenomen in het project Oorlog voor de Rechter, adviseerde het Ethisch Beraad verdere maatregelen te nemen die vanuit ethisch perspectief nodig en verantwoord zijn.
Kort gezegd, het Beraad beantwoordt de vraag: als het juridisch mag, moet je het dan ook doen? En zo ja, onder welke voorwaarden? Ethische kwesties die hierbij spelen zijn onder meer de emotionele impact op nabestaanden, de interpretatie van de inhoud van het archief en de maatschappelijke perceptie van wat er destijds is gebeurd. Hoe ga je zorgvuldig met deze kwesties om? In het Ethisch Beraad heeft de stem van vertegenwoordigers van belangengroepen van oorlogsbetrokkenen, die hierin zitting hebben, zwaar meegewogen. Het advies is inmiddels in z’n geheel overgenomen door het consortium Oorlog voor de Rechter.
Tijdens het recente WO2NET-symposium getiteld De oorlog online kwamen de juridische, maatschappelijke, praktische en emotionele aspecten aan de orde van het online toegankelijk maken van archieven uit en over de Tweede Wereldoorlog, met een hoofdrol voor het CABR. In de gelijknamige handreiking, op die middag aangeboden, is veel aandacht voor al deze aspecten en geeft een waaier aan praktijkvoorbeelden.
Het advies van het Ethisch Beraad is een belangrijke aanvulling op dit symposium en de Handreiking omdat het de ethische vragen die bij dit onderwerp spelen zorgvuldig adresseert en beantwoordt. Weliswaar is dit advies specifiek gericht op het CABR, toch kunnen erfgoedinstellingen die oorlogsarchieven beheren en de wens hebben deze online te plaatsen, hier veel stof tot nadenken én handelen uit opdoen.