Trefwoorden
De KVAN Food for Thoughts webinar van maandag 13 oktober 2025 is in samenwerking met NADD, Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur. Dit landelijk samenwerkingsverband van ruim 50 instellingen uit de ontwerp- en erfgoedsector werkt aan het zichtbaar maken van collecties en archieven van digitale makers en ontwerpers, onder meer door deze data te koppelen aan Wikidata en internationale standaarden. Daarmee fungeert NADD zowel als gebruiker van bestaande archieven als verbinder van decentrale archiefvormers.
Gastsprekers zijn Bibi Bodegom en Hanno Lans. Gratis voor leden KVAN.
Onze informatiebehoefte raakt aan wat je een ‘nutsvoorziening’ zou kunnen noemen: duurzame, goed ontsloten basisinformatie over personen, collectieven en organisaties in de ontwerppraktijk. We willen graag met jullie onderzoeken wat er nodig is om dit soort netwerkvragen te kunnen bedienen vanuit de bestaande archief-infrastructuur — en waar die infrastructuur nu nog tekortschiet voor samenwerkingsverbanden zoals het onze.
Gastsprekers
Bibi Bodegom is kunsthistoricus en digitaal erfgoedcoach. Ze coördineert de digitale infrastructuur van het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD), waarin designers, musea, archieven en ontwerpinstellingen samenwerken om digitale collecties en archieven te verbinden en zichtbaar te maken.
Hanno Lans is informatiespecialist, Wikipedian en oprichter van CopyClear. Hij werkt aan semantische data, het geautomatiseerd uitzoeken van auteursrechten van erfgoedcollecties en het als linked open data beschikbaar stellen van erfgoedinformatie. Hanno ondersteunt NADD bij de koppeling van data over ontwerpers en ontwerparchieven aan Wikidata.
Praktijkvoorbeeld: Fristho Meubelfabriek
Een voorbeeld uit Friesland laat zien wat er nodig is om archiefdata bruikbaar te maken voor netwerken als NADD. In het beheer van Tresoar bevindt zich het archief van de Fristho Meubelfabriek in Franeker (1921–1978), een toonaangevende meubelfabrikant die samenwerkte met vooraanstaande ontwerpers zoals Ida Falkenberg-Liefrinck, Kho Liang Ie en Wim Crouwel.
Het archief bevat interessante documenten, catalogi en foto’s. Zo weten we dat er meubels zijn ontworpen voor Fristho door Kho Liang Ie, waarvoor Crouwel de huisstijl ontwikkelde. Ook Ida Falkenberg liet er meubels maken, wat uit andere bronnen blijkt.
Echter:
– In de archiefbeschrijvingen komen deze ontwerpers nog niet voor als vindbare entiteiten.
– Hun namen zijn nog niet gekoppeld aan een persistent identifier (zoals een unieke identifier van VIAF, of een Wikidata-ID of RKD Artists ID).
– Er is geen structuur die deze personen machineleesbaar verbindt aan archiefstukken, ook niet als ze vermeld worden.
Wat betekent dit voor NADD?
Als netwerk willen wij ontwerpers en ontwerpbureaus graag kunnen koppelen aan hun archieven, collecties, tentoonstellingen en publicaties. Dat lukt alleen als:
– Personen en organisaties in archieven als gestructureerde entiteiten voorkomen (bijvoorbeeld als maker, geassocieerde persoon of onderwerp);
– En als er een unieke, herbruikbare identifier aan die persoon of organisatie is gekoppeld, zodat wij zeker weten dat ‘Ida Falkenberg’ in het ene archief dezelfde is als ‘I. Falkenberg-Liefrinck’ in een ander.
Zonder deze koppelingen kunnen wij geen betekenisvolle netwerken bouwen rondom makers en blijven waardevolle verbanden tussen archieven, musea en ontwerpgeschiedenis onzichtbaar.
Wat hebben we vanuit NADD nodig?
Maak personen in archieven identificeerbaar én koppelbaar:
– Gebruik persoons- en organisatie-PIDs (zoals Wikidata, VIAF, RKDArtists);
– Leg relaties en rollen expliciet vast: bij ontwerpers en bij bureaus (fabrikanten), zoals vervaardiger, werkgever/werknemer, opdrachtgever/opdrachtnemer of geassocieerde of afgebeelde persoon;
– Maak deze gegevens vindbaar en herbruikbaar, idealiter als linked (open) data.
Zo maken we samen erfgoeddata toekomstbestendig én bruikbaar (voor netwerken zoals NADD.)
Elkaar inspireren: Food for Thoughts
KVAN organiseert in een laagdrempelige format Food for Thoughts. Webinars waarin we trends, ervaringen en ontwikkelingen uit de sector met elkaar delen. Voor en door leden. Op maandagen van 16.00 – 17.00 uur. Om de week geïnspireerd te beginnen!