AUGUSTUS 2021 | NUMMER 4 ‘Wij zijn meer dan een archief, we zijn activisten’ De impact van Black Cultural Archives Geen woorden maar daden Community archives en de Rotterdamse aanpak Leren van de informele werkelijkheid Het geheim van de ontbrekende informatie SINDS 1892 | JAARGANG 125 UITGAVE VAN DE KONINKLIJKE VERENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND archievenbladAtlantis Crowdsourcing Atlantis Platform voor collectiebeheer en online presentatie Belééf het Erfgoed Archief- en inventaris Beeldbank Museum Bedrijfshistorie Bibliotheek Archeologie Bouwdossiers Kranten en tijdschriften Akten en registers 033-2992277 office@deventit.nl www.deventit.nl Atlantis is een volledig webbased oplossing voor collectiebeheer en het online publiceren van erfgoedcollecties. Kenmerken van Atlantis zijn: gebaseerd op internationale standaarden, géén gebruikerslicenties, onbeperkt support en krachtige publicatie-, zoek- en integratie- functies. Online presentatie van collecties is naadloos onderdeel van de oplossing waarmee Atlantis volledig integreert binnen uw eigen website of websites van derden. Collecties uit systemen van derden worden met Atlantis samengesmeed tot één geïntegreerd geheel. Erfgoedwebsites van DEVENTit zijn toegankelijk en onderscheidend in vormgeving en werking. Door toepassing van de nieuwste technieken en standaarden wordt bezoekers een optimale erfgoedbeleving geboden. DEVENTit is ISO 270001 gecertificeerd. Atlantis is NEN 2082 gecertificeerd. Het veelzijdige en complete archief- en collectiebeheersysteem3 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 Geen woorden maar daden Het Stadsarchief Rotterdam heeft een bijzondere pilot uitgevoerd om de diversiteit van Rotterdam te kunnen weergeven. De samen werking met galerie en erfgoedlab DIG IT UP laat zien hoe community archives vanuit een archiefinstelling kunnen worden ondersteund en veiliggesteld. INHOUD 09 12 04 Van de redactie 05 De archiefervaring 16 Draadjes naar het verleden 18 Hoe staat het met de Nederlandse coronacollecties? 22 Leren van de informele werkelijkheid 24 Column 25 Ontdekkingen in de Groninger Archieven 28 Archivering in Israël 31 Disruptief archief (deel 4) 34 Innovatie in archiefonderzoek 36 Archief behouden begint bij bewaren 38 Verwerven van particuliere archieven 40 Uitgelezen 42 Column Zo zoet smaakt samenwerking in Zoetermeer Het Stadsarchief Zoetermeer is een kleine instelling met beperkte midde len. Daarom bundelt het archief al ruim 25 jaar de krachten met het Historisch Genootschap Oud Soeter meer. Wat is het verhaal achter deze succesvolle samenwerking? 43 BURGERLIJKE STAND ‘Je kunt wel veel bewaren, maar je moet het ook presenteren’ In gesprek met Meindert Seffinga 6 En verder in dit nummer ‘Wij zijn meer dan een archief, we zijn activisten’ Black Cultural Archives (BCA) kent een lange geschiedenis als gemeenschapsarchief. Vanaf de start bleek het noodzakelijk om BCA te positioneren als meer dan een plek voor de opslag van documentatie over de zwarte cultuur. ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 Citaat van de maand ‘Appraisal occurs primarily today on the records of yesterday to create a past for tomorrow. What kind of past should the future have?’ Terry Cook Colofon Het Archievenblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland (KVAN). Het Archievenblad verschijnt zes maal per jaar. Alle leden van KVAN ontvangen het Archievenblad. Redactie Joris van Dierendonck (eindredacteur), Wouter van Dijk (hoofdredacteur), Kirsten van den Eijnde, Mirjam Schaap, Cees Tromp, Yteke van der Vegt, Migiza Victoriashoop, Marian de Vos, Vera Weterings. Redactieadres Archievenblad Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: (035) 542 74 35 Email: redactie@archievenblad.nl Website: www.archievenblad.nl Vaste medewerkers Niels Bongers, Peer Boselie, Puck Huitsing, Hannie KoolBlokland, Noor Schreuder, Raymund Schütz, Christian van der Ven. Abonnementen en ledenadministratie Wie geen lid is van KVAN kan het Archievenblad bestellen bij het secretariaat. Ook voor adreswijzigingen kunt u daar terecht. Secretariaat KVAN Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: (035) 542 74 35 Email: info@kvan.nl Website: www.kvan.nl Jaarabonnement Nederland € 78,00 Buitenland € 90,25 Losse nummers € 14,00 Advertenties Voor vragen over de advertentiemogelijkheden kunt u contact opnemen met mediaadviseur Robbert van Dommelen van APPR Hét Brancheburo Telefoon: 035 – 694 28 78 Email: robbert@apprhbb.nl Ontwerp en opmaak Els Gulpen Grafische Vormgeving, Heerlen Druk Damen Drukkers, Werkendam Covertekening Niels Bongers ISSN 13854186 Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt in oktober 2021. Community archives Deze editie van het Archievenblad staat in het teken van ‘community archives’. Deze term is de laatste jaren interna tio naal in zwang geraakt. Het gaat hierbij om de vraag welke rol gemeenschappen hebben in relatie tot archiefbeheer. Het begrip ‘community archives’, vrij vertaald ‘gemeenschapsarchieven’, is bij ons misschien het best te vergelijken met particuliere archieven en particuliere archiefvormers, maar dan in een situatie waarbij een gemeenschap of archief vormer zelf zijn archief beheert, beschrijft en ‘exploiteert’, en daarvoor geen archiefdienst inschakelt. Ook heeft het een wat meer activistische inslag dan wij gewend zijn. Denk hierbij aan de rol van minderheidsorganisaties of gemeenschappen bij het beschrijven en toegankelijk maken van hun, of een, archief of documentatieverzameling. Dit in tegenstelling tot de dominante praktijk van beschrijven door archiefprofessionals, zonder dat de particulieren die het archief gevormd hebben hierbij betrokken zijn. Redacteur Migiza Victoriashoop interviewde voor dit nummer Arike Oke, directeur van het in 1981 in Londen opgerichte Black Cultural Archives, dat zich richt op het documenteren en presenteren van de Afrikaanse en Caraïbische geschiedenis van GrootBrittannië. Particuliere initiatieven om een archiefbeherende instelling te beginnen, hoe zien we dat vanuit overheidsland? We kennen natuurlijk de inmiddels gevestigde instanties als IISG, NEHA en NIOD, ooit vanuit de samenleving opgezet. Op bescheidener schaal zijn er de historische verenigingen die zichzelf vaak vergelijkbare taken stellen als archiefdiensten. Hoe gaan we daarmee om? Leonard Korevaar, stadsarchivaris van Zoetermeer, geeft ons een inkijkje in de bijzondere samenwerking op basis van gelijkwaardigheid die het stadsarchief onderhoudt met de lokale historische vereniging. Die brengt veel voordelen met zich mee, maar kent ook risico’s. Hoe community archives vanuit een archiefinstelling kunnen worden onder steund, is onderwerp van het artikel van MarieClaire Dangerfield. In het Rotterdamse werkt het Stadsarchief met dat doel samen met galerie en erf goedlab DIG IT UP, een organisatie die een ander maatschappelijk bereik heeft dan het stadsarchief zelf en waar beide partners baat hebben bij samenwer king. In Groningen betrekt Groninger Archieven het gebruikers publiek bij de uitgave van een boek met verhalen over archieven. Bij Tresoar in Leeu warden worden met het project ‘Draadjes naar het verleden’ verhalen verzameld over vroeger, van kinderen én volwassenen. Allemaal manieren om erfgoed voor, door en met het publiek vast te leggen. We wensen u veel leesplezier. VAN DE REDACTIE Tekst Wouter van Dijk | hoofdredacteur5 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 ChiChing Lam Tekst en foto's Chi-Ching Lam | junior onderzoeker bij het Nationaal Archief Chi-Ching Lam: ‘Het archief geeft de oorlog een gezicht.’ In september 2020, midden in de pandemie, ben ik samen met vijf anderen begonnen als onderzoeker van het oorlogsarchief van het Nederlandse Rode Kruis bij het Nationaal Archief. We kregen in de eerste werkweek de dodenboeken van Mauthausen te zien, afgrijselijke boeken met daarin duizenden namen van mensen die zijn vermoord in dat vernietigingskamp. Het was schokkend om te zien hoe de boeken, naarmate de oorlog vorderde, in steeds kortere tijd dikker werden. Voor mij waren de boeken een symbool van de vele gruwelijkheden die hebben plaatsgevonden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor ons is het daarom elke dag Dodenherdenking. Na de Tweede Wereldoorlog hield het Rode Kruis zich bezig met het opsporen van vermiste Nederlanders. Het ging om Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, militairen, geïnterneer den in NederlandsIndië en Neder landers die vanwege de arbeidsinzet in Duitsland moesten werken. Tot op de dag van vandaag zijn er mensen die vragen hebben over het lot van oorlogsslachtoffers. Het oorlogs archief is vanwege privacyregels nog niet open baar. Daarom doe ik onderzoek voor bijvoorbeeld familieleden, schrijvers en soms zelfs voor over levenden. Ik zoek zo veel mogelijk relevante archiefstukken, zodat de bezoeker zelf de stukken kan komen inzien. De archiefstukken die ik tijdens het onderzoek tegenkom, zijn ontzettend divers. De ene keer werk ik met deportatie en interneringslijsten, een andere keer vind ik in een persoons dossier een pasfoto of een emotionele brief van een familielid. Elk archiefstuk is bijzonder, maar het persoonsdossier van Catharina Koopman (19081991) is mij vooral bijge bleven. Catharina, ook bekend als Toto Koopman, begon rond haar twintigste als model bij Coco Chanel. Daarna werkte ze als actrice. In haar dossier beschrijft zij hoe ze de Twee de Wereldoorlog heeft overleefd. Het leest als een filmscript. Ze schrijft dat ze in 1941 werd gearresteerd in Italië op verdenking van spionage voor de geallieerden. Twee jaar later wist ze te ontsnappen. Naar eigen zeggen kon ze zich verschuilen in de bergen, samen met Italiaanse sol daten die in het verzet zaten. Die groep zorgde ervoor dat ook andere gevange nen werden bevrijd. Zo schrijft een soldaat: ‘She took to the hills financing and helping in every way possible a group of Allied exinternees who were soon joined by prisoners of war.’ Helaas werd Toto in 1944 opge pakt door de Gestapo en naar concen tratiekamp Ravensbrück gebracht. Daar heeft zij tot aan de bevrijding dwangarbeid moeten verrichten en als verpleegkundige moeten werken. Zij liep verschillende ziektes op, zoals roodvonk en tuberculose. Na de bevrijding bracht een bevriende graaf haar naar Zweden. Omdat ik juist tijdens de coronatijd met mijn collega’s in het oorlogsarchief werkzaam was, hadden we geen studiezaal vol bezoekers die driftig onderzoek deden. We kijken ernaar uit dat de studiezaal van het Nationaal Archief weer op volle capaciteit kan draaien en dat de bezoekers eindelijk de bijzondere en aangrijpende archiefstukken uit het oorlogsarchief van het Rode Kruis met eigen ogen kunnen bekijken. De dankbaarheid die aanvragers tonen wanneer ik ze laat weten welke archiefstukken ik gevonden heb, maken mij altijd weer duidelijk hoe belangrijk het is om dit werk te doen. De oorlog leeft vandaag de dag nog steeds onder veel mensen. Door het archief kunnen zij eindelijk antwoorden krijgen op vragen waar vroeger niet over werd gesproken. Het oorlogsarchief dient een maatschappelijk belang door ontelbaar veel verhalen te bewaren en nu steeds meer te onthullen, het geeft de oorlog een gezicht. En daar ben ík dit archief weer dankbaar voor. | DE ARCHIEFERVARING VAN Oorlogsarchief Rode Kruis.6 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 Tekst Migiza Victoriashoop | redacteur COMMUNITY ARCHIVES De impact van Black Cultural Archives ‘Wij zijn meer dan een archief, we zijn activisten’ Black Cultural Archives (BCA) kent een lange geschiedenis als gemeenschapsarchief. Vanaf zijn ontstaan bleek het noodzakelijk om zich te positioneren als meer dan een plek voor de opslag van documentatie over de zwarte cultuur. Om het verhaal achter dit archief te leren kennen sprak het Archievenblad met Arike Oke, algemeen directeur van BCA. Als erfgoedcentrum richt BCA zich op het verzamelen, preser veren en vieren van de Afrikaanse en Caraïbische geschiedenis van GrootBrittannië. Het is opgericht in 1981 door West Indiërs – oorspronkelijk als archiefmuseum – om hun verhaal op te tekenen: een behoefte die sterk aanwezig was onder Caraïbische migranten. Zo vertelt Arike: ‘Door de eeuwen heen heeft Engeland verschillende migratiegolven gekend. In de recente geschiedenis zag het Verenigd Koninkrijk (VK) na de Tweede Wereldoorlog een grote toestroom van individuen met diverse etnische achtergronden.’ De nalaten schap van de oorlog was een gedecimeerde bevolking, een verloren generatie van jonge mannen en vrouwen en een hoofd stad die in puin lag. In het kader van de wederopbouw van GrootBrittannië ging er een oproep uit aan onder danen van het Britse Gemenebest om mee te helpen. ‘Strikt genomen waren alle onderdanen Brits, van Jamaica tot India, maar het idee achter deze oproep was om voornamelijk Britten uit Canada en Australië naar Engeland te halen. Mensen vanuit het hele Britse rijk gaven er echter gehoor aan.’ Verbrijzeld zelfbeeld Deze migratiegolf viel samen met een enorm verlies aan kolo niale gronden. ‘ Britannia no longer ruled the waves. Maar het was wel het beeld dat gepropageerd werd en wordt, met name in het onderwijs. We leren kinderen over nazi Duitsland, omdat het VK een belangrijke rol speelde bij de bevrijding van Europa. Hetzelfde geldt voor de slaven handel. Het wordt onderwezen omdat helden als William Wilberforce gelobbyd hebben voor de afschaffing ervan. Engeland speelt een heldenrol bij het vertellen van die geschiedenis.’ Hiermee wil Arike duidelijk maken dat de vaak minder mooie kanten van deze perioden soms onderbelicht blijven. In het geval van de slavernij kan de bijdrage die deze mensonterende activiteit leverde aan de economie van het Rijk, niet vergeten worden. Temeer omdat het resultaat daar van tot op de dag van vandaag zichtbaar is. ‘Kijk maar naar gerenommeerde instituten als het Victoria and Albert Museum of Tate Modern . Allemaal opgericht met de opbrengsten van het Rijk.’ Volgens Arike kun je in het verlengde daarvan ook niet ontkennen dat migranten vanuit het hele Britse rijk Biografie naam Arike Oke functie algemeen directeur Black Cultural Archives opleiding PgDip Archive Administration, geregistreerd lid Archives and Records Association werkervaring Archivaris en projectmanager bijThe Rambert Archive, bestuurslid Archives Unlocked bij de UK National Archives, lid erfgoedbestuur bij BAFTA Arike Oke (foto Adenike Oke).7 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 » meegeholpen hebben aan de wederopbouw van Engeland na de Tweede Wereldoorlog. Ook zij verdienen een plek in de nationale geschiedenis van het VK. Doe het zelf Bij hun aankomst kregen veel migranten te kampen met tegenslagen. ‘Schaamteloze discriminatie, armoede en gebrekkige huisvesting. Sommigen werden zelfs gedwongen tot een zwervend bestaan.’ Uit deze wanhoop ontsproot een doehetzelfmentaliteit: help jezelf en je gemeenschap. Een ontwikkeling die black-owned banken, woningbouw verenigingen en initiatieven als BCA voortbracht. Vanuit een zelfvoorzienende houding begon BCA met het verza melen van archiefstukken en kunstvoorwerpen waarmee ze de gemeenschap over hun geschiedenis en erfgoed konden vertellen. Educatie was daarbij een belangrijk speerpunt. De noodzaak hiervan werd verwoord door Bernard Coard – een Londense onderwijzer met wortels in Grenada – in zijn werk uit de jaren zeventig genaamd: How the West Indian child is made educationally subnormal in the British school system. The scandal of the black child in schools in Britain (‘Hoe het West Indisch kind onderwijskundig subnormaal wordt gemaakt in het Britse schoolsysteem. Het schandaal van zwarte kinderen op Britse scholen’). Hierin zette hij uiteen hoe het toekennen van etiketten aan zwarte kinderen zoals subnormaal of het ontkennen van hun cultuur in het onderwijs desastreuze gevolgen kan hebben. ‘Uit de psychologie weten we dat, als je jezelf niet of alleen negatief vertegenwoordigd ziet, je dit internaliseert. Een bekend voorbeeld hiervan is de stereo typering van zwarte jongens als gewelddadige onruststokers. Door een ander beeld naar buiten te brengen, probeert BCA de effecten hiervan tegen te gaan.’ Daarnaast richt BCA zich ook op het tegengaan van de indirecte gevol gen van negatieve representatie. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de drempels die ook door jonge professionals met een migratieachtergrond op de arbeidsmarkt ervaren worden. ‘Als je lijkt op degenen die met deze stereotypen worden aangeduid, ben je voor werkgevers geen aantrekkelijke kandidaat voor vacatures. Een negatief zelfbeeld, gebrek aan baan mogelijkheden. Het is een vicieuze cirkel.’ Educatie Voor BCA vormde onderwijs vanaf de oprichting een belang rijk speerpunt. Tegenwoordig wordt in dat kader nauw samen gewerkt met scholen en universiteiten. Door work shops en cursussen te verzorgen, worden jongeren onder wezen over de zwarte Britse geschiedenis. ‘We ervaren dat leerkrachten het onderwerp belangrijk vinden, maar dat het zelf behandelen als een drempel wordt ervaren. We helpen hen daarbij.’ Arike voegt daaraan toe dat er via BCA voor de leerkrachten vaak ook een nieuwe wereld opengaat. Zo kwam ze tijdens een van de workshops een WestIndische onderwijzer tegen die bekende dat alles wat hij over zwarte historie wist, de slavernij was. Een belangrijk onderdeel, maar Black Cultural Archives aan Windrush Square, Londen (foto Eartha78 via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0). Voor BCA vormde onderwijs vanaf de oprichting een belangrijk speerpunt8 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 » | ‘Wij zijn meer dan een archief, we zijn activisten’ zeker niet het hele verhaal. ‘Dat is wat we willen meegeven. Er is meer dan alleen die donkere wolk. Denk aan de zwarte vrouwen beweging in het feminisme, de muziek, de kunst. Als het slavernij verleden het enige is wat onderwezen wordt, wordt onze geschiedenis tekortgedaan. Dat is ongezond én niet waar.’ Herovering Opgericht als een archiefmuseum in de jaren tachtig, ont wikkelde BCA zich steeds meer tot archief. Voornamelijk uit praktische overwegingen. Zonder vaste vestigingsplaats was het beheren van archiefstukken makkelijker dan dat van objecten. Aan dit nomadisch bestaan kwam een eind toen BCA zich in 2014 vestigde op Windrush Square 1, in de Londense wijk Brixton. Een adres met historische bete kenis. ‘Het pand draagt de naam van een van de bekendste schepen waarmee Caraïbische migranten in 1948 naar Engeland kwamen, de Windrush. Het is een oud gebouw dat veel onderhoud vergt, maar voor ons voelt het alsof we een zwart gebouw heroverd hebben.’ Het is ook op deze locatie dat BCA de gelegenheid kreeg een deel van de collectie online beschikbaar te stellen. Als gemeenschapsarchief is BCA in het bezit van diverse stukken – van tijdschriften tot schilderijen – die fysiek toegankelijk zijn voor publiek. Vanwege de pandemie en een groeiende interesse in zwarte historie nam ook de vraag naar online beschikbaarheid toe. ‘De directeur van Google Arts & Culture woont toevallig in Brixton en wist blijkbaar van ons bestaan. Door onze gevarieerde collectie vonden ze ons interessant. In samenwerking wilden ze een deel van het archief digitaliseren.’ Hierbij werd een selectie gemaakt van stukken die het grote publiek aanspreken en helpen het verhaal van BCA te vertellen. Met de Robotic Art Camera is het materiaal in closeups in hoge resolutie gefotografeerd en op een speciaal ontworpen website geplaatst. Het Windrushschandaal In 2018 kwam de activistische rol van BCA naar voren, toen de Britse regering onder vuur kwam te liggen vanwege haar illegalenbeleid. Hierdoor werd de aangifte en deportatie van mensen zonder de juiste papieren gestimuleerd. Maar de regering had geen rekening gehouden met de consequenties van dit beleid voor de Caraïbische gemeenschap. ‘In de jaren veertig en vijftig kwamen velen van hen op de paspoorten van hun ouders naar het VK. Voor onderdanen van het Britse rijk was toen geen verdere officiële documentatie vereist.’ Nu waren huisbazen, werkgevers en ziekenhuizen gedwongen illegalen aan te geven bij de vreemdelingen dienst. Zo ontstonden situaties waarin werkgevers – puur op basis van huidskleur – werknemers rapporteerden om boetes te voorkomen. Arike haalt een voorbeeld aan van een vrouw die behandeld werd voor kanker. Toen ze geen documenten kon overleggen werd alles stopgezet en moest ze zich melden bij de vreemdelingendienst. ‘Door dat BCA haar migratie geschiedenis kent, konden we hulp bieden. Er moesten stukken opgezocht worden waarmee ze alsnog haar legale status kon bewijzen. Veel officiële documenten die daarbij konden helpen zijn in de loop der jaren vernietigd. Maar er waren alternatieven. Van veel mensen was de aankomst opgetekend, ze hadden op school gezeten, gewerkt. Daarmee konden velen hun gelijk halen en uiteindelijk gecompenseerd worden door de staat.’ Deze ontwikkeling was voor BCA aanleiding om ervoor te pleiten dat archiefstukken die betrekking hebben op de koloniale (migratie)geschiedenis, door hen beheerd worden. Een groot deel van deze documenten is voor overheden niet interes sant, maar voor de Caraïbische gemeenschap wel. Gevecht voor erkenning Het activisme van BCA richt zich ook op het hervormen van traditionele archieven. De meeste archivarissen uit de voormalige koloniën hebben een Britse opleiding genoten. ‘Die is conservatief. Stukken worden niet als archiefwaardig erkend als ze niet aan traditionele standaarden voldoen. Kijk je bijvoorbeeld naar de aanwezigheid van de Caraïbische bevolking in Brixton, dan wil je zaken als pamfletten over haarstijlen of kookboekjes van Jamaicaanse grootmoeders bewaren.’ Binnen de Britse context is het niet gebruikelijk dat deze stukken geacquireerd worden, omdat ze geen intrin sieke archiefwaarde hebben. Volgens Arike zijn het juist deze items die het verhaal van grassroots collectivis me, activis me en community’s vertellen. ‘In dat licht is het gevecht van BCA er altijd een voor erkenning geweest. Gezien worden als volwaardig archief speelt binnen de Britse kunst en cultuursector een belangrijke rol, vooral bij fondsenwerving.’ Als community archive zijn subsidies essentieel om in leven te blijven. Gelukkig wordt BCA tegen woordig steeds meer erkend en heeft het de aandacht van donateurs. ‘Vroeger werden we niet eens in de overwegingen meegenomen, maar daar is verandering in gekomen door maatschappelijke ontwikkelingen en een groeiende interesse in de onderwerpen waar wij ons op profileren.’ Diversiteit Momenteel werkt BCA aan een project waarmee diversi teit binnen de erfgoedsector bevorderd moet worden. Dit gebeurt in samenwerking met musea en kunstgalerieën. Deze ervaren moeite om professionals met diverse etnische achtergronden aan te trekken. Om dit te verbeteren hebben ze BCA om hulp gevraagd. ‘We weten dat deze professionals zichzelf niet of nauwelijks vertegenwoordigd zien in erfgoed functies, waardoor ze banen in die sector ook minder snel in overweging nemen. Binnen dit project proberen we een bredere groep museum en galeriemedewerkers in contact te brengen met leerlingen met een migratieachtergrond.’ Daarbij is er specifieke aandacht voor loopbaanontwikkeling. Er worden diverse traineeships aangeboden, maar er is weinig begeleiding als professionals verder willen groeien na hun eerste baan. ‘Als gevolg daarvan verlaten velen van hen de sector. Kortom: we hebben nog een lange weg te gaan.’ | Het activisme van BCA richt zich ook op het hervormen van traditionele archieven9 ARCHIEVENBLAD | 2021 | NUMMER 4 Tekst Marie-Claire Dangerfield | expert informatiebeheer bij het Stadsarchief Rotterdam COMMUNITY ARCHIVES De Rotterdamse aanpak in community archives Geen woorden maar daden Net als in andere havensteden vinden veel mensen in Rotterdam een nieuw thuis. Om de identiteit en bevolking van deze diverse stad in zijn collectie te kunnen weergeven, heeft het Stadsarchief Rotterdam een pilot uitgevoerd die afwijkt van de traditionele methoden en systemen. De inspirerende samenwerking met galerie en erfgoedlab DIG IT UP laat zien hoe community archives vanuit een archiefinstelling kunnen worden ondersteund en veiliggesteld. Archieven verbinden mensen, hun levenservaringen en omge ving met de identiteit en geschiedenis die daarmee gepaard gaat. Archieven zijn zo een testament van de men sen die onze steden en plaatsen uniek maken. Archief instellingen zijn afhankelijk van wat door archiefvormers wordt verzameld, bewaard en gedeeld om die rol voort te kunnen zetten. Archiefinstellingen bewaken de geschiedenis en de identi teit zo veel mogelijk binnen de oorspronkelijke context. Het doel is een aantrekkelijke, vertrouwde en representatieve bron te zijn die door iedereen kan worden gebruikt. Dit idee stond centraal in de samenwerking tussen het Stadsarchief Rotterdam en DIG IT UP, toen we manieren zochten om community archives binnen Rotterdam en de omliggende regio te verzamelen en veilig te stellen. Inclusiviteit begint met vertrouwen Voor een ruimer bereik in de gemeenschap is het belangrijk dat er vanuit archiefinstellingen processen worden ontwik keld op het gebied van cocreatie en het verzamelen van gegevens. Dat toont het belang aan van cultureel erfgoed bij groepen die hun bijdrage aan zowel de stadsidentiteit als hun eigen erfgoed misschien onderschatten. Deze aanpak stimuleert ook een betere relatie met de stad, aangezien inclusiviteit begint met vertrouwen. Vertrouwen dat de Simone da Silva, directeur DIG IT UP, geeft een presentatie aan studenten van de Erasmus Universiteit (foto Arthur Rikkelman). »Next >