JUNI 2020 | NUMMER 3 SINDS 1892 | JAARGANG 124 UITGAVE VAN DE KONINKLIJKE VERENIGING VAN ARCHIVARISSEN IN NEDERLAND archievenblad Archiveren in crisistijd Hoe leggen archiefdiensten de coronacrisis vast? Collectief geheugen en geheugencollectief FOTODOK geeft creativiteit de ruimte Authenticiteit en het archiefstuk Dilemma’s in het restauratieatelierTE HUUR • Geconditioneerde ruimte in kelder. • Momenteel 8500 m1, kasten aanwezig, ter overname aangeboden. Uitbreidings- mogelijkheid tot ca. 12.000 m1. • Oppervlakte ca. 1300 m2. • • Ligging direct aan spoorlijn, Station Alkmaar-Noord • Goede parkeergelegenheid aanwezig Voor nadere informatie, belt u met Regiohuis Alkmaar t.a.v. De heer A. Groot Hertog Aalbrechtweg 5 1823 DL Alkmaar T 06-51312848 E info@regiohuisalkmaar.nl I www.regiohuisalkmaar.nl Prijs per meter archief vanaf € 12,75 vrij van BTW incl. energiekosten. Voormalige archiefbewaarplaats (voorheen Regionaal Archief Alkmaar) • Archiefruimte per direct beschikbaar.3 Archiveren in crisistijd Wereldwijd zijn erfgoedinstellingen, academische instituten en particu lieren begonnen met het documen teren van de coronacrisis. Ook Nederlandse archiefinstellingen zijn vrijwel direct aan de slag gegaan met het verzamelen van coronagerelateerd materiaal. Welke keuzes worden daar bij gemaakt? Oorlogslevens online reconstrueren In enkele seconden door de gege vens van 300.000 personen zoeken die bij de Tweede Wereldoorlog be trokken waren. Zoekstrategieën ver binden datasets en door verrijking via thesauri worden de resultaten in context geplaatst. Oorlogslevens. nl is hét startpunt voor onderzoek naar Nederlanders in oorlogstijd. ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 INHOUD 12 24 04 Van de redactie 05 De archiefervaring 09 Archiefinitiatieven in tijden van corona 15 Column 16 Collectief geheugen en geheugencollectief in FOTODOK 19 Nieuwe handreiking AVG en Archiefwet voor informatiebeheer 20 LinkLives project: nextlevel register research 23 Brievenreeks 26 Dilemma’s in het restauratieatelier 29 Column 30 Uitgelezen De toekomst van de archieffunctie Ooit ging het om documenten, tegenwoordig ook om data. De wereld verandert en dat stelt eisen aan de archieffunctie. Is de Archief wet daarop toegerust? Het bestuur van KVAN/BRAIN pleit voor een drastische wijziging: ga toe naar een informatiewet die aansluit bij de huidige digitale maatschappij. 32 BURGERLIJKE STAND ‘Als beroepsgroep een eigen gezicht blijven houden’ In gesprek met Wouter van Dijk 6 En verder in dit nummerARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 Een nieuw perspectief Een groot deel van de wereld was de afgelopen tijd in lockdown. Het belangrijkste werk in onze samenleving, de zorg voor elkaar, werd doorgezet. Alle andere werkprocessen vielen nagenoeg stil. Wouter van Dijk en Mirjam Schaap geven in dit nummer van het Archievenblad een overzicht van de activiteiten die binnen onze sector zijn opgezet om de documenten over en uit deze uitzonderlijke periode te verzamelen. Ooit zal een selectie uit die verzamelingen worden gemaakt, zodat we inzichtelijk krijgen hoe de samenleving deze crisis heeft ervaren. Ik hoop dat er materiaal wordt samengebracht uit alle groepen binnen onze maatschappij, en dat iedereen de archiefinstelling herkent als een plaats waar ook voor haar of zijn perspectief, beleving en documenten een plek is. Het herkennen van de vele perspectieven zal de toekomstig curator en archivaris voor een uitdaging doen staan. De afgelopen periode is voor velen een moeilijke tijd geweest. Het zoeken naar verbinding met elkaar stond centraal, hoewel afscheid nemen van familie of vrienden soms onvermijdelijk was. Toch kent deze sombere tijd ook een lichte keerzijde. Een vertraagde pas geeft de mogelijkheid om beter om je heen te kijken en nabij schoonheid te vinden. In het gedicht Bij Loosdrecht schrijft K. Schippers: ‘Als dit Ierland was, zou ik beter kijken.’ Film maker en verteller Leon Giesen stelt: ‘Een nieuw uitzicht geeft niet per se een nieuw inzicht.’ Het gaat niet om waar je bent, maar om welk perspectief je kiest. Zo verzamelt de sector nu een collectie vanuit het individuele contem poraine perspectief van de desbetreffende archivaris, en kan de collectie die de in stellingen nu opbouwen over deze periode in later tijden vanuit vele verschil lende perspectieven worden bekeken en bestudeerd. Lees voor inspiratie het artikel van Femke Rotteveel, directeur van FOTODOK. Vanuit welk perspec tief benaderen hedendaagse kunstenaars het concept archief? Dit is mijn laatste nummer als hoofdredacteur van het Archievenblad. Na vier jaar en 38 edities draag ik de verantwoordelijkheid over aan Wouter van Dijk. Ik heb het met bijzonder veel plezier gedaan en vertrek ook met bijzonder veel plezier. Ik ga de uitstekende en betrokken redactie missen, maar het is tijd voor wat nieuws. Ik wens jullie creativiteit en nieuwe perspectieven. Tot slot een gedachte van zenmonnik Shunmyo Masuno: ‘Overvloed is niet het resultaat van spullen verzamelen, maar van weten hoe je dingen goed kunt gebruiken. Probeer dingen op andere manieren te zien, door je niet vast te houden aan ‘de juiste manier’.’ | VAN DE REDACTIE Citaat van de maand ‘Curators create space; collectors just fill space.’ The Minimalists Tekst Bernadine Ypma | hoofdredacteur Colofon Het Archievenblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland (KVAN). Het Archievenblad verschijnt zes maal per jaar. Alle leden van KVAN/BRAIN ontvangen het Archievenblad. Redactie Joris van Dierendonck (eindredacteur), Wouter van Dijk, Maaike Heems kerk, Mirjam Schaap, Geert Stroo, Cees Tromp, Bernadine Ypma (hoofd redacteur), Marian de Vos, Nick Werring, Vera Weterings. Redactieadres Archievenblad Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: (035) 542 74 35 Email: redactie@archievenblad.nl Website: www.archievenblad.nl Vaste medewerkers Niels Bongers, Peer Boselie, Puck Huitsing, Hannie KoolBlokland, Petra Links, Noor Schreuder, Marc Schuil, Christian van der Ven, Bert de Vries. Abonnementen en ledenadministratie Wie geen lid is van KVAN/BRAIN kan het Archievenblad bestellen bij het secretariaat. Ook voor adreswijzigingen kunt u daar terecht. Secretariaat KVAN/BRAIN Postbus 5135, 1410 AC Naarden Telefoon: (035) 542 74 35 Email: info@kvanbrain.nl Website: www.kvan.nl Jaarabonnement Nederland € 78,00 Buitenland € 90,25 Losse nummers € 8,00 Advertenties Voor vragen over de advertentiemogelijkheden kunt u contact opnemen met mediaadviseur Herman Wessels van APPR Hét Brancheburo Telefoon: 035 – 694 28 78 Email: herman@apprhbb.nl Ontwerp en opmaak Els Gulpen Grafische Vormgeving, Heerlen Druk Damen Drukkers, Werkendam Covertekening Niels Bongers ISSN 13854186 Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt in september 2020.5 ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 Door de coronacrisis werken wij bij het Zeeuws Archief, net als alle overheden, in een ‘intelligente lockdown’. We zijn dicht voor bezoekers en vrijwilligers. Medewerkers werken waar mogelijk thuis. Wie thuis geen werk heeft kan naar het Zeeuws Archief komen, maar dan met inachtneming van alle noodzakelijke veiligheids voorwaarden. Het is niet anders. We doen het voor onze gezondheid en we doen het samen. Dat saamhorigheidsgevoel in Nederland is heel mooi om te zien. Het groeit van week tot week en het is een nieuw gevoel van verbondenheid in deze moeilijke tijden. Opgehokt zitten valt niet mee, daarom zijn onze digitale contacten zo fijn. Allerlei mooie nieuwe initiatieven ontstaan, zoals koffie drinken via Skype, de vrijdagmiddagborrel via Zoom, overleggen via GoToMeeting en ook de aloude conference calls bieden nog steeds uitkomst. Sporten doen we nog wel fysiek, maar in afzondering. Na een aarzelende start vergaderen we nu volledig online. Zelfs de digitale besluitvorming bij Raden en Staten wordt via een spoedwet rechtsgeldig. Als historicus is het bijzonder om dit mee te maken, gesteld dat je gezond blijft. Ziek worden is uiteraard rampzalig, zeker als je de ernstige variant krijgt. Maar toch krijg je een historische ervaring. Ik heb mij ooit bezig gehouden met medische geschiedenis, dus ik kijk al heel snel naar de pest epidemieën. Neem die van 13471351, waarbij een derde van de bevolking overleed. Heel Europa werd overspoeld door de besmetting, binnen gekomen via de haven van Messina vanuit het Midden Oosten. De mensen vluchtten naar het platte land en namen de besmetting mee. Zonder dat ze het wisten, want de vlooien die de ziekte overdroegen zaten in hun kleding. Boccaccio verhaalde hierover in de Decamerone. Doktoren droegen beschermende kleding, lange dichte mantels en gezichtsbescher ming (vogelsnavels met welriekende kruiden erin) om de besmette lucht niet te hoeven inademen. Besmette huizen werden geïsoleerd, de doden werden ’s nachts opgehaald, mensen probeer den elkaar te mijden en namen afstand. Hoe herkenbaar. Tot begin twintigste eeuw was er nog een quarantaineverordening voor havens. Schepen uit risicogebieden werden onderzocht op besmette ratten en moesten worden ontsmet. In 1920 zijn in Nederland de laatste besmette schepen aangetroffen. Onze generatie weet haast niet meer hoe groot de impact van besmettelijke ziekten is. Sinds 1957 wordt tegen po lio gevaccineerd na een grote uitbraak in 1956/1957. Mazelen is eeuwenlang een ziekte geweest waar we doods bang voor waren. Hetzelfde geldt voor kinkhoest. Als we het over een archiefervaring hebben, denk ik ook aan de pokken als dodelijke dreiging. De oudere generatie heeft misschien nog een pokken inenting gehad, jonge mensen krijgen die niet meer. Mijn archie fervaring is het pokkenbriefje van mijn grootmoeder, Johanna Louisa Nieuwen huijzen, geboren op 19 mei 1889, wonend in Wilhelminadorp. Zij werd pas op school toegelaten nadat ze een pokkenbriefje kon overleggen. Daarop verklaarde de arts dat hij er zich persoonlijk van had overtuigd dat bij haar zes koepokken waren opgeko men ‘die een zoodanig beloop hebben gehad dat zij voorbehoeding tegen de kinderpokken zooveel mogelijk waar borgen’. Ze was in 1895 ingeënt om naar school te kunnen, zes jaar oud, en heeft het briefje aan het eind van de lagere school weer terug ontvan gen, in 1901. Vervolgens ging ze in Goes naar de middelbare school. Daar moest ze haar pokkenbriefje opnieuw over leggen. In 1913 kreeg ze het terug, vermoedelijk na afronding van een opleiding boekhouden. We komen wel weer door deze tijden. Digitale bijeenkomsten zullen blijven, maar beste mensen: blijf gezond! Dat is het allerbelangrijkste. | Hannie KoolBlokland DE ARCHIEFERVARING VAN Pokkenbriefje van Johanna Louisa Nieuwenhuijzen. Tekst en foto's Hannie Kool-Blokland | directeur Zeeuws Archief Hannie Kool-Blokland: ‘Een nieuw gevoel van verbondenheid in deze moeilijke tijden.’ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 6 Tekst Wouter van Dijk en Mirjam Schaap | redactie ARCHIEVEN EN COLLECTIES Sinds de invoering van de Hotspotmonitor in 2017 heeft er geen duidelijker gebeurtenis plaatsgevonden die voor een aanwijzing als hotspot in aanmerking kwam. Archief diensten zijn dan ook al begonnen met het verzamelen van archiefmateriaal. Tijdens het schrijven van dit artikel, eind april, is de verwachting dat de ‘intelligente lockdown’ nog wel even zal voortduren, al worden ook de eerste voorzich tige voorbereidingen op de ‘anderhalvemetersamenleving’ getroffen. Reden voor het Archievenblad om een rondje langs de velden te maken en te peilen hoe archiefdiensten in Nederland omgaan met het documenteren van de gevolgen van het coronavirus COVID19. Initiatieven Het Netwerk Digitaal Erfgoed (NDE) was de eerste die publiekelijk de aanzet gaf tot aanleg van een landelijke ‘coronacollectie’. Het netwerk richt zich vooral op het verbin den van erfgoedpartners bij het verzamelen van materiaal Archiveren in crisistijd Hoe leggen archiefdiensten de coronacrisis vast? Wereldwijd zijn erfgoedinstellingen, academische instituten en particulieren begonnen met het documenteren van de corona crisis. Ook Nederlandse archiefinstellingen zijn vrijwel direct aan de slag gegaan met het verzamelen van coronagerelateerd materiaal. Welke keuzes worden daarbij gemaakt? Stoepkrijttekening uit De Ronde Venen door Anneke van der Lee (collectie RHCVV). 7 ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 » dat met de coronacrisis te maken heeft. Het NDE faciliteert partners met het aanbieden van handleidingen en instructies voor het archiveren van video’s, sociale media en websites. Een van de archiefdiensten die al snel actie ondernam, is het Regionaal Historisch Centrum Limburg. Dat gebeurde op drie manieren. Er is een hotspothandreiking opgesteld voor de archiefvormende overheidspartners. Daarnaast zijn voor acquisitie relevante particuliere archiefvormers geïnventari seerd en benaderd. Ten slotte heeft men het publiek opge roepen zelfgecreëerd materiaal te schenken aan het archief. De oproep om materiaal in te leveren bij een archiefdienst is de meest wijdverspreide manier om de crisis te documen teren. Onder andere Regionaal Archief Alkmaar, Historisch Centrum Overijssel en Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen traden al snel naar buiten om het publiek aan te sporen materiaal in te leveren. Het gevraagde materiaal is veelal divers. Van foto’s en video’s tot tekeningen, flyers en brieven. Zo heeft Het Utrechts Archief al een Nijntjeaffiche verworven dat in de hele stad te zien is, waarin opgeroepen wordt solidair te zijn, en de vlog van een meisje dat er iedere dag een maakte voor haar ouders, en dat nu als een dagboek aan het archief overdraagt. Archief maken Omdat de pandemie wereldwijd gevoeld wordt, heeft het Expatriate Archive Centre het initiatief ‘Expatleven tijdens de COVID19pandemie’ opgezet om een collectie aan te leggen van materiaal dat deze crisis door de ogen van expats beschrijft. Hoe gaan mensen om met de situatie? Hoe onder houden ze contact? Hoe ervaren expats op hun locatie deze wereldwijde pandemie van dag tot dag? Groninger Archieven vroeg het publiek onder het motto ‘een ongewone gewone dag’ om massaal hun bezigheden gedurende één en dezelfde dag, 20 april, te beschrijven en in te sturen. Doel was om zo een veelzijdig beeld te krijgen van de impact van de crisis op het dagelijks leven. Bij het Regionaal Archief Nijmegen gaat men voor de evenknie van dit project in beeld. Daar werden met het beeldproject Collage van de stad, Nijmegen anno 2020 burgers opgeroepen op 27 april een foto te maken vanuit hun voordeur en deze in te sturen. Zo ontstaat letterlijk een beeld van de stad op deze dag. Veel archiefdiensten richten zich op beeld. Zo maakt stadsfotografe Vannessa Timmermans namens het Noord Hollands Archief regelmatig een rondje door Haarlem om het veranderde straatbeeld vast te leggen. Het Stadsarchief Rotterdam laat jaarlijks via het project Stadstekenaars door kunstenaars aspecten van de stad vastleggen. Ditmaal is de coronacrisis het onderwerp. De tekeningen die hieruit voort komen worden online beschikbaar gemaakt, en een grote selectie zal in de Kunsthal worden tentoongesteld. Daar naast leggen professionele fotografen de stad vast tijdens de crisis. Hun werk wordt in de collectie van het Stadsarchief opgenomen. Digitaal Het Regionaal Archief Nijmegen en het Stadsarchief Amsterdam (SAA) richten zich voornamelijk op digitaal materiaal, waarbij het SAA kiest voor een actieve benadering van makers van digitale media, zoals websites en sociale media. De reden waarom expliciet voor digitaal wordt gekozen, ligt volgens SAA in het unieke ervan voor deze crisis: ons offline leven heeft zich voor een groot deel naar online verplaatst. SAA richt zich daarbij zowel op ‘los materiaal’ als op digitaal materiaal in de context van een (na de crisis actief te verwerven) persoons of organisatie archief. Tresoar werkt al jaren samen met de Koninklijke Bibliotheek (KB) om het Friese webdomein in kaart te brengen. Veel websites die voor Friesland van belang zijn worden al meegenomen in de periodieke ‘harvest’. De corona crisis zal zijn weerslag hebben in deze websites, waarmee zij ook zichtbaar zal zijn in de collectie die voor de toekomst wordt veiliggesteld. De KB zelf selecteert en archiveert websites met betrekking tot het virus en blijft dat in ieder geval tot het eind van het jaar doen. Interne selectie door de collectiespecialist bepaalt daarbij de archiveer f requentie. Deze selectie wordt tevens doorgeleverd aan de internationale COVID19webcollectie van het International Internet Preservation Consortium. Typerend voor de lockdown: overal lege winkelstraten, zoals hier de Lange Veerstraat in Haarlem (foto Vanessa Timmermans i.o.v. Noord-Hollands Archief). ‘Hoeveel beelden van lege straten of vliegtuigstreeploze luchten zijn er nodig?’ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 8 | Hoe leggen archiefdiensten de coronacrisis vast? » Bij de Universiteit van Amsterdam zijn Julia Noordegraaf en Tobias Blanke in samenwerking met Charles Jeurgens een project gestart om bronnen te verzamelen voor toekomstig onderzoek. Volgens hen ligt de toegevoegde waarde van dit initiatief erin dat ze groepen proberen te interesseren die vaak wat minder goed vertegenwoordigd zijn in archieven, en dat ze meer persoonlijke getuigenissen kunnen verzamelen omdat het om een nietopenbare onderzoekscollectie gaat. Het is de bedoeling om de collectie die zo ontstaat samen met studen ten verder toegankelijk te maken. ‘Het zijn mooie leerprojecten om metadataschema’s te ontwikkelen en toe te passen voor dit type materiaal. Ook willen we AItechnieken inzetten om het materiaal te indexeren, te transcriberen en doorzoekbaar te maken. Ten slotte is het ook een experiment om vormen van ‘selfarchiving’ te ontwikkelen en te faciliteren.’ Hotspot Achter de schermen zijn archiefdiensten ook al begonnen hun zorgdragers te benaderen voor vaststelling van de corona crisis als hotspot. Het Nationaal Archief heeft daartoe een webpagina onder de aandacht gebracht waarop nog eens uitleg wordt gegeven over het aanwijzen van hotspots door zorgdragers. 1 Een landelijk brandpunt in de coronacrisis is de gemeente Peel en Maas, met veel besmettingen en slachtof fers. Hoewel de crisis nog niet door het college is vastgesteld, is archivaris Toos Wilms er zeker van dat de crisis tot hotspot wordt bestempeld. Ondertussen heeft het gemeentearchief diverse oproepen tot het inleveren van materiaal verspreid en worden zaken binnen de gemeentelijke administratie die met het virus te maken hebben, gekoppeld aan een speciaal daarvoor ingericht ‘project’ in het zaaksysteem. Ook materiaal dat door burgers wordt ingezonden, wordt hieraan gekoppeld. Daarnaast is met de lokale omroep afgespro ken dat hun reportages en nieuws berichten op termijn ook beschikbaar komen voor de erfgoedwebsite PeelenMaas Net.nl, een digitaal erfgoedplatform van de gemeente. Op Goeree Overflakkee heeft het streekarchief de afdeling Communi catie van de gemeente gevraagd om exports te maken van de interactie op sociale media. De berichten en reacties worden opgeslagen in het DMS. Voor de wind Veel archieven verwerven passief én actief. Het Regionaal Archief Alkmaar (RAA) combineert een oproep voor het in sturen van materiaal met het actief archiveren van socials en webpagina’s en de acquisitie van bedrijfsarchieven. ‘Sommige bedrijven gaat het immers voor de wind, andere juist hele maal niet’, aldus Jeltsje Stobbe. Tot half april heeft het RAA uitsluitend foto’s en een enkele film binnengekregen. Stobbe vermoedt dat dat te maken heeft met het feit dat eerdere projecten van het RAA vooral gericht waren op foto’s, en dat bij de oproep op de socials foto’s van lege straten zijn gebruikt. Andersoortig materiaal, zoals documentatie van buurtinitiatieven en persoonlijke documentatieprojecten, is waarschijnlijk nog in wording. Criteria bij het actief acquire ren van socials en webpagina’s zijn de mate van interactie en de regionale functie. Een van de socials die wordt gearchi veerd is de Facebookgroep ‘Je bent Alkmaarder als...’. Het Zeeuws Archief kiest naast een oproep ook voor een sectorgerichte benadering. Uit een aantal sectoren, zoals zorg, onderwijs of bedrijfsleven, worden organisaties actief benaderd met de vraag om coronainformatie te bewaren en afspraken te maken over de overbrenging hiervan naar het Zeeuws Archief. Daarnaast benadert men in voorkomende ge vallen burgers zelf, bijvoorbeeld bloggende verpleegkundigen die niet uit eigen beweging contact opnemen met het archief. Stadsarchief Rotterdam verwerft ook heel gericht materiaal dat ze voorbij zien komen op sociale media. Het harvesten van sociale media ligt nog niet binnen de mogelijkheden, dus gebruikt men deze kanalen om potentiële schenkers te benaderen: ‘Ook YouTube houden we in de gaten en we downloaden de Rotterdamse filmpjes die viral zijn gegaan of die we bijzonder en belangrijk vinden.’ Jan Buruma is bedrijfsarchivaris bij Viroclinics. Het bedrijf doet onderzoek naar nieuwe of verbeterde medicatie. ‘Wij werken in opdracht van farmaceutische bedrijven. Als een onderzoek is afgelopen, archiveer ik de documenten, papier en digitaal. Wij archiveren volgens GLP, dat zijn de strenge, internationale richtlijnen van de laboratoriumwereld. De resultaten van de wetenschappelijke onderzoeken die mijn collega’s doen, archiveer ik zodra een studie afgesloten is. Coronaonderzoeken hebben in deze tijd de hoogste priori teit. De andere onderzoeken gaan wel gewoon door.’ Niet lullen maar poetsen Hoe haalbaar zijn al deze initiatieven? In Overijssel is goed nagedacht over de houdbaarheid en bruikbaarheid van HCO’s coronacollectie. In korte tijd werd een webformulier met actievoorwaarden voor het aanleveren van coronagerelateerd materiaal ontwikkeld. Bijzonder is dat het materiaal onder de Creative Commons-licentie CC BY 4.0 moet worden aange leverd. Het eerste binnengekomen materiaal is daarom nu al online te bekijken. Op 23 april waren al zo’n 200 publiceerba re digital born items in de Collectie Corona Overijssel verwerkt. Leoniek Vrielink van HCO vraagt zich ten slotte af wanneer we als archiefinstellingen geslaagd zijn in ‘het bouwen van een digitale erfgoedcollectie over het coronavirus en de gevolgen daarvan in Nederland. Hoeveel beelden van lege straten of vliegtuigstreeploze luchten zijn er nodig?’ Waar ligt de toegevoegde waarde van wat wij als archie ven verzamelen, ten opzichte van wat er al in de reguliere media verschijnt? Wat komt er straks nog via reguliere verwervingen binnen? De tijd zal het leren en we komen er als Archievenblad dan ook op terug. Reacties blijven welkom via redactie@archievenblad.nl. Vooralsnog nemen we de Rotterdamse woorden van Anouk de Haas ter harte: ‘Echt een tijd van niet lullen maar poetsen.’ | noten 1 https://www.nationaalarchief.nl/archiveren/kennisbank/ corona-als-hotspot ‘Echt een tijd van niet lullen maar poetsen’ARCHIEVENBLAD | 2020 | NUMMER 3 9 Heimwee TV uit het archief van Beeld en Geluid, via NPO Start. Van de nood een deugd maken Archiefinitiatieven in tijden van corona Tekst Vera Weterings | redacteur DIENSTVERLENING De coronacrisis treft ons allen, maar we zitten niet bij de pakken neer. Ook de archiefsector weet virtueel de weg naar menig huiskamer te vinden. De archiefprofessional laat zich van zijn meest creatieve kant zien om de collectie te blijven delen met het publiek. Het ene na het andere ini tiatief wordt in razend tempo online gebracht op de meest bijzondere, bizarre, ontroerende of grappige wijze. Neem bijvoorbeeld de hilarische video van de Western Archives in Canada, waarbij een dossier onder muzikale begeleiding van een big band een swingende wandeling door het depot maakt. Origineel is ook het Franse Archives Municipales de Lyon dat via de eigen website tips geeft om de archie ven thuis te ontdekken. Dat doen ze met downloadbare familieactiviteiten, zoals een ganzenbordspel, speelkaarten en kleurplaten gebaseerd op archiefmateriaal. En om ook aan de opruimwoede van iedereen in thuisquarantaine tegemoet te komen, geeft het Franse archief advies voor het bewaren van persoonlijk archiefmateriaal als facturen, mails en foto’s. Vul metadata in, geef bestanden een correcte naam en zorg voor een duidelijke structuur. Deze archief dooddoeners gelden immers niet alleen op het werk, maar zijn ook prima thuis toe te passen. Velen zullen het weten, al wijst de praktijk vaak uit dat weinigen dit advies in het dagelijks leven opvolgen. Dichter bij huis heeft het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid de handen ineengeslagen met het on demand platform van de Publieke Omroep NPO Start. Het aanbod van Heimwee TV is daardoor ook voor iedereen thuis be schikbaar. Van jeugdseries als Floris, Madelief en Het Zakmes tot kijkcijferhits als Koefnoen en Kopspijkers . Niet alleen succesnummers van tv vinden hun weg naar de huiskamer, De fervente genealogen en historisch onderzoekers trokken er tot een paar maanden geleden nog lustig op uit in archievenland. Ze bezochten menig studiezaal die ook regelmatig werd bevolkt door verbouwers met voorjaarskriebels. De periode van thuisquarantaine gooide roet in het eten. Studie zalen gingen dicht en archieven op slot. Maar de digitale toegangsdeur die eerder op een kier stond, ging wagenwijd open. De toevlucht naar online dienstverlening bood kansen… De gedwongen overstap naar digitale dienstverlening bood kansen om te experimenteren »Next >