archievenblad sinds 1892 jaargang 121 2017 9 Uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in NederlandSMART STORAGE MAKES A DIFFERENCE Bespaar huisvestings- en energiekosten met de ruimtebesparende opslagoplossingen van Bruynzeel Storage Systems. bruynzeel-storage.com/archief37 ‘Ik heb de archeologie nooit kunnen loslaten.’ In gesprek met Henk Hovenkamp Als kind ontdekte Henk Hoven- kamp de wereld vanaf de boot. Hij voer met zijn vader op een schip door de Botnische Golf en de Middellandse Zee. Later woonde hij in Slot Loevestein, waar de vondst van een oude pijpenkop zijn interesse voor het verleden aanwakkerde. Hij studeerde geschiedenis, maar koos uiteindelijk toch voor het archiefwezen. Een portret. Bernadine Ypma ■ 10 Ongeziene objecten, ongeziene mogelijk- heden. Nieuwe museum- schatten door digitalisering en inventarisatie Het nieuwe CollectieCentrum Nederland wordt een gezamen- lijk depot voor rijkscollecties. Tamar Bos en Froukje van der Meulen zijn betrokken bij de voorbereiding van de verhuizing van de collectie van het Rijks- museum naar dit nieuwe depot. Digitalisering en inventarisatie zijn daarin onmisbaar. Dat leidt ook tot nieuwe ontdekkingen in bestaande collecties. Tamar Bos en Froukje van der Meulen ■ Inhoud nummer 9 2017 ■ 3 04 Van de redactie 05 De archiefervaring 07 Nieuws uit het veld 08 Kijk Amsterdam. De mooiste stadsgezichten (1700-1800), Ludger Smit 12 Ongeziene objecten, ongeziene mogelijkheden. Nieuwe museumschatten door digitalisering en inventarisatie, Tamar Bos en Froukje van der Meulen 14 Het belang van archiefeducatie, Bernadine Ypma en Yteke van der Vegt 17 ‘Wie doet de afwas?’ Archivering in het Stelsel Omgevingswet, Joost van Koutrik 20 Informatie aan Zee: een kort verslag, Paulien Depreter 23 Van oorlogsbronnen naar oorlogsverhalen. Hoe NOB kantelt van een instellings- naar een WO2-perspectief, Tessa Free 26 Wat te doen met historische data: netwerkanalyse, Ivo Zandhuis 28 Kennis delen belangrijk voor archivaris van de toekomst, Ellen van Veen 30 Column 32 KVAN Nieuws | SNAAI Lab 33 Uitgelezen 35 Agenda 37 Burgerlijke Stand | ‘Ik heb de archeologie nooit kunnen loslaten.’ In gesprek met Henk Hovenkamp, Bernadine Ypma 08 Kijk Amsterdam De mooiste stadsgezichten (1700-1800) Het Stadsarchief Amsterdam beheert wereldwijd de grootste collectie Amsterdamse prenten en tekeningen uit de 18e eeuw. Om zoveel mogelijk mensen te laten kennismaken met deze bijzondere collectie, presenteert het Stadsarchief een tentoonstelling over Amsterdamse stadsgezichten uit de 18e eeuw. Ludger Smit ■ 14 Het belang van archiefeducatie Waarom zouden archieven zich moeten richten op de doelgroep onderwijs? In de Nederlandse archievenwereld is momenteel een discussie gaande over die vraag. Sommige archief- instellingen doen het wel, andere niet en een aantal zit er tussenin. De redactie ging op onderzoek uit en kwam tot een ontnuchterende conclusie: archieven zullen wel moeten. Bernadine Ypma en Yteke van der Vegt ■ SMART STORAGE MAKES A DIFFERENCE Bespaar huisvestings- en energiekosten met de ruimtebesparende opslagoplossingen van Bruynzeel Storage Systems. bruynzeel-storage.com/archief Colofon Het Archievenblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen In Nederland (KVAN). Het Archievenblad verschijnt tienmaal per jaar. Alle leden van de KVAN ontvangen het Archievenblad. Redactie Matthijs Andreas, Joris van Dierendonck (eind- redacteur), May Scheepers, Geert Stroo, Cees Tromp, Floortje Tuinstra, Esther Velthuis, Bernadine Ypma (hoofdredacteur), Yteke van der Vegt, Marian de Vos, Vera Weterings. Vaste medewerkers Roland Bisscheroux, Niels Bongers, Peer Boselie, Wouter van Dijk, Marcel Duijghuisen, Tessa Free, Marieke de Haan, Charles Jeurgens, Mandy Kamper, Hannie Kool-Blokland, Erik Kraai, Noor Schreuder, Christian van der Ven. Redactieadres Archievenblad Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: redactie@archievenblad.nl E-mail persberichten: nieuws@archievenblad.nl Website: www.archievenblad.nl Abonnementen en ledenadministratie Wie geen lid is van de KVAN kan het Archievenblad bestellen bij het KVAN-bureau. Ook voor adres- wijzigingen kunt u daar terecht. KVAN-bureau Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: bureau@kvan.nl Website: www.kvan.nl Jaarabonnement Nederland € 78,00 Buitenland € 90,25 Losse nummers € 8,00 Product- en personeelsadvertenties Sales & Services geeft inlichtingen over tarieven en plaatsing van alle advertenties. Postbus 2317, 1620 EH Hoorn Telefoon: (0229) 21 12 11 Fax: (0229) 27 04 04 E-mail: administratie@salesandservices.nl Ontwerp Infour, marketing en communicatie, Heerlen Opmaak en druk Schrijen-Lippertz MediaNova B.V. Coverfoto Sjoerd Knibbeler ISSN 1385-4186 Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt begin november 2017. 4 ■ 2017 nummer 9 Van de redactie Archiefkunst Citaat van de maand Het novembernummer van het Archievenblad staat in het teken van het presenteren van archieven, digital humanities en cultuureducatie. Daarnaast nemen we een kijkje bij de buren in de museum- en bibliotheeksector. Het aanbod en de dienstverlening van de sector moeten aansluiten bij de vraag van het publiek door innovatie te vervlechten met vakmanschap. Dat stelt Ivo Zandhuis in zijn artikel: ‘Het tempo waarmee historici aan het bijleren zijn, is groot. Om de boot niet te missen, hebben archivarissen veel aandacht voor de digitalisering van de overheid. Dezelfde aandacht is nodig voor de beschikbaarstelling van hun collecties aan professionele gebruikers.’ Dat mogen wij ons als archiefprofessionals aantrekken. Aan de Reinwardt Academie volgt de nieuwe generatie archivarissen de minor Archivistiek. Docent Ellen van Veen doet verslag van een studententour langs zeven verschillende kennisplatforms. Een goed initiatief waarbij studenten en praktijk kennis en ideeën uit- wisselden. Er zijn nu in totaal zestien kennisplatforms, waarbij er nog relatief weinig aandacht is voor educatie en presentatie. Daarom heeft de redactie zelf onderzoek gedaan naar de stand van zaken op het gebied van cultuureducatie. In het Stadsarchief Amsterdam is een nieuwe expositie geopend: Kijk Amsterdam. De mooiste stadsgezichten 1700-1800. Een van de doelen van de archieftentoonstelling is het bevorderen van het gebruik van het Stadsarchief als hét onderzoeks- en kenniscentrum voor Amsterdam en het vergroten van de bekendheid van het Stadsarchief als centrale beeld- bank van de stad. Ludger Smit geeft uitleg over het ontstaan van deze tentoonstelling. Verder kunt u lezen over de ontwikkelingen in de Vlaamse bibliotheek- en museumsector. Paulien Depreter doet verslag over het congres Informatie aan Zee. Tamar Bos en Froukje van der Meulen (Rijksmuseum) vertellen over het beter toegankelijk maken van museale collecties en het gebruiken van de bestaande objectregistratie. Hannie Kool oppert in haar column dat we de term ‘archiefkunst’ in moeten voeren. Vele kunstenaars zijn daar al mee aan de slag gegaan. Denk aan de kaartenbakken met metrische systemen van Stanley Brouwn of de wonderkamer van Doina Kraal. Kool vertelt over het pleidooi van Joke Hermsen dat kunst ons loutert en helpt. Vorige maand werd het startsein gegeven van een samenwerkingsverband van honderd kunstenaars onder de naam ‘The Turn Club’. In de huidige veranderlijke wereld is onzeker- heid een constante en verbeeldingskracht een uitgangspunt. Initiatiefnemer Tabo Gouds- waard zegt: ‘De urgentie om slagvaardig met vele maatschappelijke uitdagingen om te gaan is groot. Daarin is het creatieve repertoire van de kunstenaar een noodzakelijke aanvulling.’ Misschien kan de archiefsector voor het tastbaar maken van de toekomst- scenario’s van Archief 2020 wel een artist-in-residence vragen bij het Nationaal Archief? ■ Bernadine Ypma ■ hoofdredacteur@archievenblad.nl ‘Ik snap niet waarom mensen bang zijn voor nieuwe ideeën. Ik ben juist bang voor de oude.’ John Cage, componist (1912-1992)nummer 9 2017 ■ 5 socialisten was het bezoek van Emma en Wilhelmina een uitgelezen kans om propaganda voor algemeen kiesrecht te maken. Oranjegezinden zagen dit als het verpesten van een feestje… Ook de socialistische colporteur en sigarenhandelaar Jan van Borssum Waalkes, gevestigd aan de Wirdumerdijk, werd bedreigd door ‘Oranjeklanten’. Zijn zaak was doelwit van meerdere vernielingen en hij vroeg Pieter Jelles Troelstra om steun. Diens vader, Jelle Troelstra, vooraanstaand liberaal in Leeuwarden en die dag door koningin-moeder Emma benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, schoot zijn zoon te hulp. Hij gaf de politie de opdracht om de Oranjeklanten te laten vertrekken. Hiermee werd een escalatie (de aanwezige socialisten in de zaak waren bewapend met revolvers) voorkomen. Als dank schonk Van Borssum Waalkes aan al zijn helpers een sigaar met rood bandje. Gelijktijdig werd de woning van Pieter Jelles, gelegen achter het Stedelijk Gymnasium te Leeuwarden, belaagd door leerlingen van die school. Stenen vlogen door de ruiten en er werd door de baldadige jeugd een poging gedaan om de voordeur in te trappen. Echtgenote Sjoukje Bokma de Boer (beter bekend onder haar pseudoniem Nienke van Hichtum) en zoontje Jelle werden beschermd door de socialist en smidsknecht Lourens Zandstra en diens stiefzoon Marten van de Tempel. Later zou Pieter Jelles dit voorval zien als het moment dat hij moest kiezen tussen de bourgeoisie (de gegoede burgerij) en het proletariaat (het volk). Hij koos voor het laatste; dit tot groot ongenoegen van zijn vader Jelle Troelstra. Een van deze sigaren uit de zaak van Van Borssum en Waalkes wordt tot op de dag van vandaag bij Tresoar bewaard. De sigaar maakt deel uit van de zogenaamde Troelstra-Samling (Troelstra Verzameling). Ik vind het fascinerend wat deze sigaar ons kan ‘vertellen’ over een roerige periode van maatschappelijke en politieke tegenstellingen uit de Friese geschiedenis. Vandaar mijn keuze voor dit ‘archiefstuk’: ‘de segaar fan Troelstra’ (Fries voor: de sigaar van Troelstra). ■ Pieter van der Ende ■ werkzaam bij Achmea, stadsgids in Leeuwarden en secretaris van de Leeuwarder Historische Vereniging Aed Levwerd. Onlangs verscheen van zijn hand het quizboek Ken je Leeuwarden. 250 vragen over de Friese hoofdstad. De archiefervaring van Pieter van der Ende In 2014 rondde ik mijn studie geschiedenis aan de Rijkuniversiteit Groningen af. Voor m’n scriptie koos ik als onderwerp liberalen in Friesland in de periode 1870-1900, toegespitst op Noordwest-Friesland. Een onderwerp waar weinig over geschreven was. Maanden achtereen was ik te vinden in de archieven van het Fries Historisch en Letterkundig Centrum Tresoar te Leeuwarden, het archief van gemeente Het Bildt en de drukwerkcollectie van Drukkerij Hoekstra in Sint Annaparochie. Bezig met het doorspitten van oude notulen- boeken, egodocumenten, kranten en tijd- schriften. Werken met archiefmateriaal heeft iets magisch. Het is alsof je in een tijdmachine stapt. Dichter kun je niet bij de geschiedenis komen. Ik voelde me soms toehoorder bij politieke redevoeringen en debatten over de ‘sociale quaestie’. Alsof je in de rokerige bovenzaaltjes van herbergen – de politieke arena op het Friese platteland van die tijd – aanwezig was. In de laatste twee jaar van m’n studie was ik geïnteresseerd in radicalen, liberalen en vrijdenkers in Friesland. De jaren daar- voor was het ‘lijden en strijden’ van socialisten in Friesland een favoriet onderwerp. Hier was overigens wel veel over geschreven (met name in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw). In de memoires van Pieter Jelles Troelstra (1860-1930), mede- oprichter en voorman van de SDAP, las ik een prachtige anekdote. In juni 1892 bracht regentes Emma met de jonge Wilhelmina een bezoek aan Leeuwarden. Friesland leed onder de agrarische depressie (1878-1895) en de roep naar algemeen kiesrecht en sociale hervormingen werd luider en luider. Voor de Friese Sigaar van P.J. Troelstra. Pieter van der Ende: ‘Werken met archiefmateriaal heeft iets magisch.’ Foto: Erikjan Koopmans.www.deventit.nl Atlantis Hét platform voor collectiebeheer en portaalbouw Belééf het erfgoed Atlantis is een flexibel en betrouwbaar systeem voor collectiebeheer en portaalbouw. Dus wilt u op een professionele en verantwoorde wijze uw erfgoedbronnen beheren en beschikbaar stellen? Wilt u uw klanten en gebruikers een optimale erfgoedbeleving bieden? Dan is Atlantis de juiste keuze. VDH media www.vdh-digitaal.com Uw partner in archiefdigitalisering VideoAudio FILM • 8mm, 9.5mm, 16mm en 35mm • Professionele scanners, lmreiniging en kleurcorrectie • Zowel in SD als HD mogelijk • Inclusief magnetisch, optisch of separaat audio CIB Centraal InkoopBureau Dé duurzame archiefspecialist voor: • Archiefmappen • Archiefdozen • Affichemappen • Archiefcassettes • Omslagen en omslagpapier • Reparatiemiddelen • NEN 2728 kopieer- en printpapier • Schrijfwaren www.cib.nl/webshop Sinds 1937 leveren we totaaloplossingen voor de kantoor- omgeving en zijn we specialist op segmenten waaronder archiefdiensten, de lokale overheid en notarissen. We bieden u een uitgebreid assortiment duurzame archief- materialen en schrijfbenodigdheden dat voldoet aan de Archiefregeling 2009. Deze producten zijn opgenomen in onze speciale Deelcatalogus Duurzaam archiveren en onze webshop. Onze medewerkers beschikken over ruime productkennis en adviseren u graag over duurzaam archiveren in de praktijk. CIB Centraal InkoopBureau BV Postbus 330 2700 AH Zoetermeer telefoon: 079 36 38 400 e-mail: info@cib.nl Bekijk ons volledige aanbod in onze webshop www.cib.nl/webshop of vraag onze Deelcatalogus Duurzaam archiveren aan: 079 36 38 400nummer 9 2017 ■ 7 Nieuws uit het veld Rapport ENUMERATE 2017 gepubliceerd Bijna 1000 Europese erfgoedinstellingen deden in de zomer van 2017 mee aan Core Survey 4 van ENUMERATE. Onlangs is het rapport met de uitkomsten van dit onderzoek gepubliceerd. Core Survey 4 biedt, net als voorgaande edities, inzicht in actuele trends in digitalisering in Europa. Uit het rapport blijkt onder andere dat 82% van de respondenten inmiddels een digitale collectie heeft. Het aantal instituten met een digitaliseringsplan is met 1% toegenomen (nu 42%, tegen 41% in 2015). Instituten geven aan dat 51% van hun beschrijvende metadata online beschikbaar is voor algemeen gebruik. Bibliotheken zijn hier het meest actief (76%), musea het minst (33%). Onderzoeksresultaten De onderzoeksresultaten zijn gepubliceerd in Survey Report on Access tot Digital Resources of European Heritage, opgesteld door DEN namens Europeana. Core Survey 4 is het resultaat van een onderzoek dat is uitgevoerd door het ENUMERATE-team, als onderdeel van het grotere Europeana-project DSI-2. Organisaties uit 28 verschillende Europese landen hebben deelgenomen aan het onderzoek. Het hele rapport is te bekijken via www.den.nl. NOT Fonds: subsidie publieksprojecten Veel archiefdiensten en archivarissen hebben de afgelopen decennia kunnen profiteren van financiële steun van het NOT Fonds. Maar wat is het NOT Fonds precies en wie kunnen er een beroep op doen? Vanouds konden het Algemeen Rijksarchief en de rijksarchieven in de provincie een aanvraag doen bij dit fonds. Tegen- woordig maken het Nationaal Archief, de RHC’s en ook andere archiefdiensten ervan gebruik. Zij kunnen een beroep doen op het NOT Fonds wanneer zij projecten organiseren die zich richten op een breed publiek en waarin archieven een belangrijke rol spelen. Recente voorbeelden zijn het educatieve Operatie Sigismund van het Drents Archief en de presentatie over de Staten-Generaal van het Nationaal Archief. Uit het fonds wordt ook een drietal bijzondere evenementen gefinancierd: - de F.J. Duparc-prijs (‘ter bevordering van de studie van de archivistiek en het archiefrecht’, eens in de drie jaar); - de jaarlijkse Ketelaarlezing; - de jaarlijkse Jan H. Kompagnie Lezing. Sinds 1937 beheert de algemene rijksarchivaris het NOT Fonds, dat zijn oorsprong heeft in de bezittingen van de Nederlandsche Overzee Trustmaatschappij. Voor de besteding van de gelden in dit fonds laat hij zich adviseren door een commissie van advies. Op dit moment zijn Irene Gerrits en Lieuwe Zoodsma lid van deze commissie. Het secretariaat is in handen van Paul Brood. De commissie vergadert twee keer per jaar. Wanneer archiefdiensten een aanvraag willen indienen, moet rekening gehouden worden met deze voorwaarden: - medefinanciering van projecten die archiefdiensten al of niet in samenwer- king met derden uitvoeren; - medefinanciering van andere projecten die zich richten op een breed publiek en waarin archieven een belangrijke rol spelen; - promotieonderzoekskosten en andere arbeidskosten komen niet in aanmerking. Nadere informatie is in te winnen bij de secretaris: paul.brood@nationaalarchief.nl. 37.000 euro voor telefoonboekje van Hitler Op een veiling in Engeland is een telefoonboekje van Adolf Hitler voor 37.000 euro verkocht. In het boekje staan volgens Britse media ongeveer 200 handgeschreven telefoonnummers van bijna alle nazi-kopstukken. Hitler noteerde in zijn boekje bijvoorbeeld de nummers van Heinrich Himmler (leider van de SS), Hermann Göring (hoofd van de Luftwaffe), Rudolf Hess (plaatsvervanger Hitler), Albert Speer (architect van de nazi’s en minister van Bewapening) en Joseph Goebbels (minister van Volksvoor- lichting en Propaganda). Het boekje werd in 1945 gevonden door een Britse legerkapitein in een ladekast in de Rijkskanselarij in Berlijn, na de overgave van Duitsland. Bron: RTL Nieuws (https://goo.gl/DDY73x)8 ■ 2017 nummer 9 productie wordt aangespoord door de grote vraag vanuit de stad zelf. Anders dan bij de Italiaanse steden is de topografische kunst bestemd voor Amsterdammers en niet voor reizigers of toeristen. Eeuw van de Rede Het visueel documenteren van de eigen omgeving past in de tijdgeest van de Eeuw van de Rede, toen kennisontwikkeling en -verspreiding door middel van nauwkeurige beschrijving en ordening een grote vlucht nam. Verzamelaars legden historisch- topografische atlassen aan met afbeeldingen van Amsterdam. Het bekijken en bespreken van dergelijke verzamelingen was een sociale aangelegenheid. Het kijken naar de eigen stad en hoe die stad in beeld werd gebracht staan centraal in de tentoonstelling. Wat vertellen de prenten en tekeningen ons over het Amsterdam en de Amsterdammers van de 18e eeuw? Kijk Amsterdam De mooiste stadsgezichten (1700-1800) Ludger Smit ■ Het Stadsarchief Amsterdam beheert wereldwijd de grootste collectie Amsterdamse prenten en tekeningen uit de 18e eeuw. Om zoveel mogelijk mensen te laten kennismaken met deze bijzondere collectie, presenteert het Stadsarchief een tentoonstelling over Amsterdamse stadsgezichten uit de 18e eeuw. Het overdragen van de brede kennis en jarenlange ervaring van conservator Bert Gerlagh staat aan de basis van dit project. Bert Gerlagh is al sinds 1979 verantwoordelijk voor de collectie prenten en tekeningen van het Stadsarchief. In 2017 gaat hij met pensioen; Kijk Amsterdam is zijn afscheidstentoonstelling. Door middel van deze tentoonstelling wil het Stadsarchief een breed publiek laten kennismaken met en laten genieten van het prachtige maar relatief onbekende werk van onder andere Jacob Cats, H.P. Schouten, Reinier Vinkeles en Jan de Beijer. Daarnaast is het doel om met de tentoonstelling en de publicatie te voor- zien in een lacune in het onderzoek naar en de aandacht voor de 18e eeuw in het algemeen, en de 18e-eeuwse (Amsterdamse) tekenkunst in het bijzonder. Amsterdam in beeld Het genre van het stadsgezicht, of de topografische kunst, maakt een ongeëvenaarde bloei door in de periode 1700-1800. Verzamelaars leggen grote collecties aan met talloze prenten en tekeningen, vaak in prachtige kleuren. Amsterdam is een geliefd decor: de grachten, de Amsterdammers, het groen en de bebouwing worden tot in detail gedocumenteerd. Al dit beeld- materiaal laat een stad zien waar wordt gehandeld en gewandeld, waar koetsen en karren ratelen over de keien en schuiten worden volgeladen. Het is voor het eerst dat een overzichts- tentoonstelling over Amsterdamse topografische kunst uit de periode 1700-1800 op deze schaal wordt gehouden. Enorme productie Amsterdam is vanaf omstreeks 1600 vele malen in beeld gebracht in schilderij, tekening en prent. Na een terugval aan het eind van de zeventiende eeuw komt het genre van het stadsgezicht tot een hoogtepunt in de 18e eeuw. Binnen Nederland is geen stad in die tijd zo uitvoerig gedocumenteerd als Amsterdam. En zelfs binnen Europa vindt alleen in Rome en Venetië een vergelijkbare ontwikkeling plaats. De enorme Jacob Cats, ‘Gezicht op de Munttoren over de Doelensluis’, 1792.nummer 9 2017 ■ 9 gebracht in 1768 door Caspar Philips. De prenten zijn gecombi- neerd met recente foto’s van Erwin Meijers. Zo is goed te zien wat er bewaard is gebleven en wat er is veranderd. Het idee is vooral de bezoeker in de juiste stemming te brengen. Verder staat er in de hal een digitale installatie die het Amsterdamse handelsnetwerk van de VOC in de 18e eeuw zichtbaar maakt: je ziet namen van kooplieden en ambachts- lieden met hun adressen en beroepen op een kaart van de stad, naast de handelsproducten en de landen waarmee gehandeld werd. Dit is een mooie educatieve aanvulling op de tentoonstel- ling, heel geschikt voor het voortgezet onderwijs. De tentoonstelling zelf met de originele tekeningen is verdeeld over twee ruimten: de tentoonstellingsruimte op de begane grond en een deel van de zogenoemde schatkamer op -1. In de tentoonstellingsruimte is de rangschikking van de tekeningen topografisch; in de schatkamer is gekozen voor een thematische indeling. Thema’s als kleding en winter zijn aangevuld met originele voorwerpen van onder meer het Rijksmuseum, Monumenten & Archeologie en het Amsterdam Pipe Museum: een pruik, hoeden, schaatsen, een wandelstok en een sier- degen, wijnflessen, glazen, een kookpot en meer. Zo komen de tekeningen extra tot leven. Doelen Deze tentoonstelling is voor een aantal doelgroepen gemaakt. Ten eerste de (Oud-)Amsterdammers en Amsterdamliefhebbers. Ten tweede de liefhebbers van kunst en geschiedenis in het algemeen, en liefhebbers van tekenkunst, architectuur, kostuum- geschiedenis en de 18e eeuw in het bijzonder. Daarnaast zullen we ook professionals op het gebied van (kunst)geschiedenis bereiken. We vertalen alle teksten in het Engels met het oog op de buitenlandse toeristen in Amsterdam. In de praktijk valt het aantal toeristen dat het archief bezoekt nogal tegen, ondanks de ligging in het centrum van de stad. Er zijn er niet veel die in hun vakantie zomaar een archief binnenwandelen. In het projectplan zijn een aantal kwalitatieve doelstellingen geformuleerd die voor archiefcollega’s mogelijk interessant zijn: • Het in origineel tonen van 18e-eeuwse prenten en tekeningen van Amsterdam, met name uit de eigen collectie. De bezoeker laten genieten: emotie. • Laten zien hoe beeldmateriaal als bron gebruikt kan worden en wat details in de prenten en tekeningen ons kunnen leren over Amsterdam in de 18e eeuw en hoe de Amsterdammers toen leefden en werkten: kennis. • De herkenbaarheid en schoonheid benadrukken van het 18e-eeuwse stadsgezicht in het Amsterdam van nu. De bezoeker laten beleven hoe dichtbij het verleden komt door goed te kijken: ervaring. • Het bevorderen van het gebruik van het Stadsarchief als hét onderzoeks- en kenniscentrum voor Amsterdam. Daarnaast het vergroten van de bekendheid van het Stadsarchief als centrale beeldbank van de stad: gedrag. • Het vastleggen en overdragen van de grote kennis van Bert Gerlagh, conservator prenten & tekeningen van het Stads- archief: kennismanagement. Kijk en vergelijk Kijk Amsterdam 1700-1800 is een grote tentoonstelling die begint in de hal van ons gebouw De Bazel. In de hoogte worden daar vijf grote banieren getoond, met daarop luchten die te zien zijn op tekeningen in de tentoonstelling. Daaronder staan zes panelen met huizen langs de Herengracht. Die zijn in prent >> Cornelis Pronk, ‘Avondgezicht op de Keizersgracht’, 1748. Reinier Vinkeles, ‘Het Leidsebosje bij de Leidsepoort’, 1769.Next >