archievenblad sinds 1892 jaargang 121 2017 2 Uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in NederlandHVA.NL/ARCHIEFSCHOOL HBO+ CURSUS TOEZICHT OP DE DIGITALE OVERHEID 4 dagen 3, 10, 17 en 24 april 2017 maandag CURSUS ARCHIEFRECHT EN ARCHIEFNORMEN 2,5 dag 10, 17 en 24 mei 2017 woensdag SEMINARCYCLUS ARCHIVISTIEK VOOR NIET-ARCHIVARISSEN 5 dagen 11 en 18 mei, 1, 8 en 15 juni 2017 donderdag CURSUS ARCHIEFBEWERKING 4 dagen 7 dagdelen september – december 2017 CURSUS PRIVACYBESCHERMING EN ARCHIEFDIENST 2 dagen oktober 2017 INCOMPANY CURSUS AUTEURSRECHT EN ARCHIEFDIENST auteursrecht, beeldrecht, licenties eendaagse cursus MBO OPLEIDING ARCHIEFASSISTENT MODULEN: Thuis in het archief Geschiedenis Beschikbaarstellen Documentanalyse Toegankelijk maken Materiële zorg De opleiding Archiefassistent bestaat uit zes modulen. U kiest voor het volgen van een of meerdere modulen, of natuurlijk de gehele opleiding. MAATWERKTRAINING Heeft uw organisatie behoefte aan een training op maat? Neemt u dan contact op voor een oriënterend gesprek. HvA Archiefschool 06 211 58 210 archiefschool@hva.nl hva.nl/archiefschool CURSUSSEN ARCHIEFSCHOOL CURSUSSEN 201734 ‘Ik voel me thuis in de rol van archivaris.’ In gesprek met Iris Heidebrink Ze houdt van het oplossen van problemen, grenzen ver- leggen en nieuwe mogelijk- heden scheppen. Bij het Nationaal Archief heeft ze dan ook al heel wat klussen geklaard. Maar ook na haar pensionering blijft Iris Heidebrink een gedreven archivaris: ‘Eindelijk de kans om archiefonderzoek te doen waar ik nooit eerder tijd voor had.’ Fransien Smeets ■ 14 Het woord bij de daad. Kennisontwikkeling in de praktijk In 2008 maakten tien gemeenten ook audiovisuele verslagen van vergaderingen. Dat aantal is sindsdien explosief gegroeid. Er is veel aandacht voor de duurzame toegankelijkheid van audio- en videoverslaglegging en de noodzaak dit in beleid en uit- voering te vatten. Antal Posthumus en Nienke Onkenhout ■ Inhoud nummer 2 2017 ■ 3 04 Van de redactie 05 De archiefervaring 07 Nieuws uit het veld 08 De archivistische kieswijzer. Erfgoed, informatiebeheer, privacy en openbaarheid in verkiezingsprogramma’s, Redactie Archievenblad 14 Het woord bij de daad. Kennisontwikkeling in de praktijk, Antal Posthumus en Nienke Onkenhout 17 Archieven na eeuw terug naar Suriname, Theo Haerkens 18 Opmerkelijke vondst bij Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, Cees Tromp 20 Lezersenquête, Redactie Archievenblad 22 Een web van webarchieven. Een pleidooi voor samenwerking in Nederland, Marcel Ras en Arnoud Goos 25 Met de waardemanagementscan op zoek naar ‘goud’, Janien Kemp 26 Belanghebbenden in de Archiefwet, Erik Kraai 28 Column 30 Uitgelezen 33 Agenda 34 Burgerlijke Stand | ‘Ik voel me thuis in de rol van archivaris.’ In gesprek met Iris Heidebrink, Fransien Smeets 8 De archivistische kieswijzer Maar liefst 28 politieke partijen doen mee aan de landelijke verkiezingen op 15 maart. Welke partijen hebben oog voor cultureel erfgoed, informatie beheer, privacy en openbaarheid? Welke partij vertegenwoordigt de belangen van de erfgoed- professional en informatie- specialist? De redactie heeft alvast voor u de verkiezings - programma’s doorgenomen van de grote partijen en een handvol kleinere partijen. Redactie Archievenblad ■ 22 Een web van web- archieven. Een pleidooi voor samenwerking in Nederland Het internet is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Maar het web is vluchtig en de informatie waarop je vandaag je beslissing baseert, kan morgen verdwenen zijn. Webarchivering is daarom van groot belang, maar vindt nog te weinig en te versnipperd plaats. Tijd voor actie dus. Marcel Ras en Arnoud Goos ■ Colofon Het Archievenblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen In Nederland (KVAN). Het Archievenblad verschijnt tienmaal per jaar. Alle leden van de KVAN ontvangen het Archievenblad. Redactie Matthijs Andreas, Joris van Dierendonck (eind- redacteur), Tessa Free, May Scheepers, Fransien Smeets, Cees Tromp, Floortje Tuinstra, Dick Veldhuizen, Esther Velthuis, Bernadine Ypma (hoofdredacteur), Marian de Vos, Vera Weterings. Vaste medewerkers Roland Bisscheroux, Niels Bongers, Peer Boselie, Marcel Duijghuisen, Marieke de Haan, Charles Jeurgens, Hannie Kool-Blokland, Erik Kraai, Noor Schreuder. Redactieadres Archievenblad Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: redactie@archievenblad.nl E-mail persberichten: nieuws@archievenblad.nl Website: www.archievenblad.nl Abonnementen en ledenadministratie Wie geen lid is van de KVAN kan het Archievenblad bestellen bij het KVAN-bureau. Ook voor adres- wijzigingen kunt u daar terecht. KVAN-bureau Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: bureau@kvan.nl Website: www.kvan.nl Jaarabonnement Nederland € 78,00 Buitenland € 90,25 Losse nummers € 8,00 Product- en personeelsadvertenties Sales & Services geeft inlichtingen over tarieven en plaatsing van alle advertenties. Postbus 2317, 1620 EH Hoorn Telefoon: (0229) 21 12 11 Fax: (0229) 27 04 04 E-mail: administratie@salesandservices.nl Ontwerp Infour, marketing en communicatie, Heerlen Opmaak en druk Schrijen-Lippertz MediaNova B.V. Coverfoto Sjoerd Knibbeler ISSN 1385-4186 Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt begin april 2017. 4 ■ 2017 nummer 2 Van de redactie Verkiezingen Citaat van de maand Op 15 maart dit jaar heeft u keuze uit maar liefst 28 politieke partijen. Welke partij vertegenwoordigt de belangen van de erfgoedprofessional en informatiespecialist? De redactie nam de verkiezingsprogramma’s door en stelde een overzicht van de plannen samen. De verkiezingsprogramma’s geven inzicht in de ambities van de politieke partijen. De besluitvorming komt pas later. Dat gebeurt in de Tweede Kamer of op gemeentelijk niveau in de college- en raadsvergaderingen. Om de burgers beter te betrekken bij het openbaar bestuur worden de overleggen steeds vaker in de vorm van videotulen op het internet geplaatst. Het duurzaam toegankelijk houden van informatie is een uitdaging. Antal Posthumus en Nienke Onkenhout roepen iedereen op om elkaar te informeren, adviseren en helpen. In de Pleio-omgeving (www.pleio.nl) is het Kennisplatform Informatiehuishouding Overheden gecreëerd, waar iedereen zijn of haar kennis kan delen én vragen kan stellen. Het eerste Nederlandse webarchiveringsproject kwam in 2000 van de grond bij het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (Archipol). Duurzame toegankelijk- heid van overheidswebsites en social-mediakanalen is belangrijk voor de burger of het bedrijf dat zijn recht wil halen op basis van eerder verstrekte online informatie. Om de landelijke samenwerking verder richting te geven, heeft de NCDD een expertgroep webarchivering ingericht. Marcel Ras en Arnoud Goos geven inzicht in de ontwikkeling van webarchivering. U kunt deelnemen aan de discussie. Als samenwerkingsruimte is ook voor dit onderwerp een kennisplatform ingericht. U kunt ook invloed uitoefenen op de inhoud en vorm van het Archievenblad. De redactie is benieuwd naar uw mening en ideeën. Om het vakblad goed te (blijven) laten aansluiten bij de doelgroep, heeft de redactie een lezersenquête opgesteld (pp. 20-21). De vragen zijn verdeeld over de volgende onderwerpen: doelgroep, inhoud, vormge- ving en vorm. U ontvangt een digitale variant via de KVAN-nieuwsbrief. Stuurt u uw antwoorden voor 1 april naar ons op? Erik Kraai bespreekt een onderdeel van de Algemene wet bestuursrecht. Vanwege het publieke belang van archieven heeft de wetgever een aantal beslissingen in de Archiefwet gekoppeld aan een bestuursrechtelijke procedure. Op deze wijze hebben burgers invloed bij het nemen van een besluit. In deze editie van het Archievenblad kunt u ook lezen over de teruggave van veertig archieven aan Suriname. Theo Haerkens sprak met projectleider Frans van Dijk. Cees Tromp schrijft over de vondst van perkamenten bladen uit een boek met de preken- collectie van paus Gregorius de Grote (ca. 540-604). Janien Kemp geeft uitleg over de waardemanagementscan. De scan combineert twee bestaande methodes, collectie- waardering en risicomanagement. Iris Heidebrink staat centraal in de Burgerlijk Stand, waarin ze een pleidooi houdt voor een grondige kennis van de collectie ten bate van de kwaliteit van de dienstverlening. Ten slotte vertelt Ad Tramper in zijn archiefervaring over een loodgieter uit 1894 die ruim honderd jaar later beroemd werd. ■ Bernadine Ypma ■ hoofdredacteur@archievenblad.nl ‘Politiek zou zonder het slechte geheugen van de mensheid helemaal niet mogelijk zijn.’ Harry Mulisch (1927-2010)de koker. Het is een ultieme poging om zich onsterfelijk te maken. En dat lukt, want het gaat na de opening ruim honderd jaar later alleen nog maar over hem en het briefje. De inhoud van de oorkondes kennen we immers. In 2011 is de restauratie van het beeld klaar en gaat er ter vervanging van de koker van lood een koker van kunststof onder het beeld. Deze koker bevat nu zelfs drie oorkondes. De derde oorkonde is van het gemeentebestuur van Vlissingen uit 2011. Ook nazaten van De Ruyter, familie De Ruyter de Wildt, dragen hun steentje bij en plaatsen documenten in de koker. Iedereen wil tenslotte wel vereeuwigd worden. De in 1894 toegevoegde foto’s en het briefje van de loodgieter krijgen een plaats in het gemeentearchief, de oorkondes gaan weer terug in de koker. De strenge hedendaagse milieuwetgeving verbiedt dat de loden koker weer opnieuw onder de sokkel terechtkomt. Daarvoor komt een koker van kunststof in de plaats. Die wordt keurig dichtgemaakt, maar geeft mij toch niet het gevoel dat het de komende honderd jaar wel snor zit met de goede staat van het materiaal. Om die reden gaan de meest kwetsbare documenten niet mee terug onder het standbeeld. Of dat archieftechnisch juist is, is voer voor archiefspecialisten oude stijl, maar misschien hebben we het hier niet eens over een archiefstuk. Gedacht in termen van beheer is het in elk geval beter. Op een mooie zomerdag in juli 2011 wordt met grote interesse en toeloop het standbeeld van Michiel de Ruyter heronthuld door burgemeester René Roep. De belangstelling is groot en maakt ook weer eens duidelijk wat een boegbeeld De Ruyter voor de stad Vlissingen is. Maar ook een ‘kleine jongen’ als loodgieter Florschutz weet uit de schaduw van De Ruyter te stappen. ■ Ad Tramper ■ gemeentearchivaris van Vlissingen. nummer 2 2017 ■ 5 De archiefervaring van Ad Tramper De spanning in het gemeentearchief van Vlissingen is op 12 november 2010 te snijden. Onder het toeziend oog van de vaderlandse pers wordt de loden koker die onder het standbeeld van Michiel de Ruyter tevoorschijn is gekomen, door wethouder Piet Polderman geopend. Uit de koker komen twee – reeds verwachte – oorkondes tevoorschijn. Maar daar blijft het niet bij. Tien foto’s van de verplaatsing in 1894 van het standbeeld zijn, stevig opgerold, toegevoegd. Is dit alles? Nee, op het laatste moment komt er een klein briefje tevoorschijn met de tekst: ‘Deze looden koker dicht gesoldeerd den 28 juli 1894 door G.L.P. Florschutz, mr. Loodgieter.’ Dat laatste briefje steelt de show onder de aanwezigen. Het behoort sindsdien tot een van mijn favoriete documenten in het gemeentearchief van Vlissingen. Het standbeeld van Michiel de Ruyter is in 2010 aan restauratie toe en wordt van z’n sokkel gehaald. Daarbij komt een loden koker vanonder het beeld tevoorschijn. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat deze vondst geen verrassing is. Sterker, we weten eigenlijk ook wel wat er in deze koker zit, namelijk twee plechtige oorkondes. Dat vertellen ons de beschikbare bronnen. In 1841 gaat de eerste oorkonde onder het te onthullen beeld en in 1894, als De Ruyter naar het Keizersbolwerk verhuist, komt er nog een oorkonde bij. Voordat de koker in 1894 weer onder het beeld verdwijnt, krijgt loodgieter Florschutz de opdracht de loden koker hermetisch af te sluiten. Maar eerst doet hij stiekem een briefje bij de andere documenten. Pas daarna doet hij waar hij voor is ingehuurd: het dichtmaken van Wethouder Piet Polderman (links) en Ad Tramper openen de loden koker, 12 november 2011. Foto: Jac. van Belzen. Het briefje van meester-loodgieter Florschutz. Foto: Ruben Oreel. www.vada.nl Marconistraat 3, 7442 DD Postbus 372, 7440 AJ Nijverdal t (0548) - 63 12 12 f (0548) 63 12 14 info@vada.nl WIJ STAAN AL 26 JAAR GARANT vooR eeN veILIGe, koSTeNbeSpAReNde eN effIcIëNTe opLoSSING op heT GebIed vAN ARchIefbeheeR. ARchIveRING vAN A ToT Z! •Opslag histOrische archieven •Opslag vernietigbare archieven •UitrUimen & transpOrt van archieven •inventarisatie & registratie •scanning On demand •digitaliseren •archiefbewerking CIB Centraal InkoopBureau Dé duurzame archiefspecialist voor: • Archiefmappen • Archiefdozen • Affichemappen • Archiefcassettes • Omslagen en omslagpapier • Reparatiemiddelen • NEN 2728 kopieer- en printpapier • Schrijfwaren www.cib.nl/webshop Sinds 1937 leveren we totaaloplossingen voor de kantoor- omgeving en zijn we specialist op segmenten waaronder archiefdiensten, de lokale overheid en notarissen. We bieden u een uitgebreid assortiment duurzame archief- materialen en schrijfbenodigdheden dat voldoet aan de Archiefregeling 2009. Deze producten zijn opgenomen in onze speciale Deelcatalogus Duurzaam archiveren en onze webshop. Onze medewerkers beschikken over ruime productkennis en adviseren u graag over duurzaam archiveren in de praktijk. CIB Centraal InkoopBureau BV Postbus 330 2700 AH Zoetermeer telefoon: 079 36 38 400 e-mail: info@cib.nl Bekijk ons volledige aanbod in onze webshop www.cib.nl/webshop of vraag onze Deelcatalogus Duurzaam archiveren aan: 079 36 38 400nummer 2 2017 ■ 7 Nieuws uit het veld Nieuwe missie DEN Vanaf 2017 richt DEN zich op het uitvoeren van haar nieuwe missie: naast het ondersteunen van erfgoed- instellingen bij hun digitaliserings beleid en -praktijk, is DEN er nu ook voor de cultuurproducerende instellingen. Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN) werkt sinds 1999 voor de erfgoedsector. Vanaf 2017 gaat DEN de ondersteunings- functie verbreden naar cultuurproducerende instellingen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om theater gezelschappen, maar ook om presentatie-instellingen en andere cultuurmakers. De activiteiten moeten bijdragen aan een duurzame nationale ICT-infra structuur voor culturele informatie en aan samenwerking tussen culturele sectoren. Niet alleen wat betreft de praktische uitvoering, maar ook wat betreft de ontwikkeling van beleid, langetermijnvisie en samenwerking met de erfgoedsector. Het officiële startsein voor deze nieuwe periode zal gegeven worden tijdens de feestelijke conferentie Digitalisering van Cultuur en Erfgoed, die plaatsvindt op 16 mei 2017 in Het Oude Magazijn te Amersfoort. Momenteel werkt DEN hard aan een online kennisbank speciaal gericht op cultuurmakers. Deze zal gelanceerd worden tijdens het evenement. Ook zal het nieuwe beleid daar uitgebreid worden toegelicht. Bron: www.den.nl Vondelingen en weeskinderen online De namen van bijna 9000 vondelingen en weeskinderen uit heel Nederland zijn sinds oktober online. De kinderen werden vanaf 1824 naar Veenhuizen gestuurd, een van de koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. De namen zijn ingevoerd tijdens het werk aan het boek De Kinderkolonie van Wil Schackmann. De database is toe - gankelijk via de website alledrenten.nl. De kolonie Veenhuizen is in 1824 gebouwd om vierduizend (wees)kinderen te huisvesten met daarbij echtparen om op hen te passen. Het moest één groot kinderdorp worden. Door de tegenwerking van stedelijke weeshuizen kwam slechts Onbekende brieven Mata Hari Onlangs is er een bundel met 48 brieven van en over de in Leeuwarden geboren Margaretha Zelle aan Tresoar geschonken. Naast de brieven werden 14 originele foto’s van Zelle overgedragen. De brieven getuigen van haar moeizame bestaan als alleenstaande vrouw en haar vertrek naar Parijs. De foto’s tonen Margaretha Zelle in huiselijke omstandig- heden en voorzichtig poserend als model. De correspondentie speelt in de jaren 1903-1904 met de nasleep van een moeizame scheiding. Het is voor het eerst dat we over die periode in haar eigen woorden kunnen lezen, onder andere over de constante strijd die ze voert om in haar onderhoud te voorzien omdat haar man de afgesproken alimentatie niet betaalt. De aan Tresoar geschonken brieven en foto’s komen uit de nalatenschap van Edward MacLeod, een neef van de echtgenoot van Margaretha Zelle, en zijn uitgegeven in de publicatie: Denk niet dat ik slecht ben (uitgegeven door Bornmeer en Tresoar). Bron: www.tresoar.nl de helft van dat aantal kinderen. De overige ruimte in Veenhuizen werd noodgedwongen opgevuld met bedelaars. Vaak is aan de namen te zien welke van de kinderen vondelingen waren. Susanna Onbekend zal zeker op straat gevonden zijn, net als Louise Naamloos, en bij Hendrik Egelantier en Schake Amstel is de vindplaats in de naam verwerkt. Zo ook bij een Veenhuizense wees die was gevonden op de hoek van de Oostvest en de Dijkstraat in Haarlem en daarom de achternaam Vestdijk had gekregen. Hoe ze aan de voornaam Simon kwamen is niet bekend, maar zijn gelijknamige kleinzoon werd later schrijver. Bron: www.alledrenten.nl Winnaars Geschiedenis Online Prijs 2017 De Geschiedenis Online Prijs wordt iedere twee jaar uitgereikt en bekroont de meest vernieuwende, verrassende of mooiste Nederlandse historische website of app. De prijs kent twee onderdelen, de juryprijs en de publieks- prijs. Op donderdag 16 februari werd de Geschiedenis Online Prijs 2017 uitgereikt in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. De publieksprijs werd overtuigend gewonnen door Oud-Winterswijk (oudwinterswijk.nl). Deze site ontving maar liefst 2189 van de ruim 19.000 stemmen. Op de site zijn veel historische verhalen en foto’s uit Winterswijk te vinden. Het CBG|Centrum voor familie- geschiedenis won met haar vernieuwde website (cbg.nl) de tweede prijs met 1482 stemmen. De derde prijs ging met 1373 stemmen naar Wat staat daer (watstaetdaer.nl), de nieuwe online oefentool voor het lezen van oude handschriften. De vakjury riep Odilia’s dagboek (odiliasdagboek.nl)tot winnaar uit, een website die het dagelijkse leven van een jonge vrouw (Odilia Beck) uit de Gouden Eeuw op de voet volgt. De jury was gecharmeerd door de originele invalshoek van de website. Wat staat daer ontving van de jury de tweede plaats. De website Monumenten Spreken (monumentenspreken.nl) werd derde. Bron: www.geschiedenisonlineprijs.nl.Hata Mari. Collectie: Tresoar.8 ■ 2017 nummer 2 en cultuurinstellingen moeten meer samenwerking zoeken met onderwijsinstellingen om cultuuronderwijs vorm te geven. De financiering is daarbij meer op de onderwijsinstellingen gericht dan op de cultuurinstellingen. De PvdA noemt in haar verkiezingsprogramma niet de Archief- wet, wel de recente Erfgoedwet (2015). De PvdA wil De archivistische kieswijzer Erfgoed, informatie beheer, privacy en openbaarheid in verkiezingsprogramma’s Redactie Archievenblad ■ Maar liefst 28 politieke partijen doen mee aan de landelijke verkiezingen op 15 maart. Welke partijen hebben oog voor cultureel erfgoed, informatiebeheer, privacy en openbaarheid? Welke partij vertegenwoordigt de belangen van de erfgoedprofessional en informatiespecialist? De redactie heeft alvast voor u de verkiezingsprogramma’s doorgenomen van de grote partijen en een handvol kleinere partijen. Helaas, de nadruk in de verkiezingsprogramma’s 2017 ligt niet op informatie- en archiefbeleid. Verwacht geen uitspraken over het verkorten van de archiefwettelijke overbrengingstermijn naar vijf jaar, over open access en open data, over ketenzorg- dragerschap of over de realisatie van een landelijke infra- structuur voor de duurzame digitale toegankelijkheid van archiefbescheiden. Wat dan wel? Er zijn programma’s waar het auteursrecht wordt besproken, mediawijsheid, privacy- bescherming en informatiebeveiliging. In sommige verkiezingsprogramma’s kwam geen van de onderwerpen terug, zoals bij de PVV en Forum voor Democratie. De redactie bespreekt de standpunten van de VVD, PvdA, D66, CDA, SP, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en GroenLinks. Cultureel erfgoed In het ruim honderd pagina’s tellende programma van de VVD telt het hoofdstukje Cultuur welgeteld één pagina. Archieven worden daar niet als zodanig genoemd. Twee algemene punten die echter ook voor archieven interessant zijn, zijn de trends van ‘de zichtbare collectie’ en het primaat van het onderwijs. ‘Kunst hoort zo veel mogelijk te worden tentoongesteld. Daarom willen we drempels wegnemen, zodat onze rijke collectie meer zichtbaar wordt voor alle Nederlanders.’ Dat houdt in dat de overheid zich garant stelt wanneer objecten uit buitenlandse of particuliere collecties worden getoond. Musea worden gestimuleerd elkaars depotstukken tentoon te stellen Foto: Sjoerd Knibbeler. Om het risico op stembusfraude zo klein mogelijk te maken, stemmen we ook in 2017 met het vertrouwde rode potlood. Foto: J.M. Luijt (CC-BY-2.5-NL).nummer 2 2017 ■ 9 Zo kan een schilderij of voorwerp een verhaal vertellen over het verleden en tegelijkertijd de verschillen en overeenkomsten met het heden laten zien. Cultuureducatie [levert] een essentiële bijdrage aan de ontwikkeling van de creatieve vaardigheden van kinderen, vaardigheden waar ze nog een leven lang profijt van kunnen hebben. Het budget voor cultuureducatie, bijvoorbeeld voor het programma ‘cultuureducatie met kwaliteit’, wordt verhoogd en ook toegankelijk gemaakt voor voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs.’ Het zou mooi zijn als aan dat streven ook een bezoek aan de lokale archiefinstelling toegevoegd wordt. Ook het erfgoedbehoud komt aan bod: ‘De overheid [moet] zorgen dat kunst en cultuur toekomstbestendig zijn, door onze monumenten, kunstschatten, archieven en archeologische vondsten te bewaren voor de generaties na ons.’ Om dat te kunnen realiseren wil D66 ‘gericht investeren in het herstel van cultuur’. Het CDA besteedt in haar ruime verkiezingsprogramma ook aandacht aan cultureel erfgoed. ‘Kunst en cultuur geven kleur aan de samenleving en dragen bij aan saamhorigheid en identiteit in een rijk en gevarieerd verenigingsleven. Kunst en cultuur bieden ontspanning en laten ons kennismaken met onbekende werelden en andere tijden. Net als in de sport kiezen we voor een goede balans tussen amateurs en professionals, tussen de lokale fanfare en de topmusici van het Koninklijk Concertgebouworkest, tussen de regionale herkenbaarheid van het streekmuseum en de internationale faam van de rijksmusea. Het behoud van cultureel erfgoed is voor ons van groot belang om zowel waardevolle monumenten en kerken, alsook kunstwerken, archieven, documenten en boeken voor komende generaties te bewaren en toegankelijk te maken.’ De uitwerking blijft echter beperkt tot een voorstel doorgaan met het opbouwen van een nationale collectie (van beschermd erfgoed van nationale betekenis). Ook pleit de PvdA voor versterking van de opleidings- en onderzoeksfunctie van instellingen in het erfgoeddomein. Helaas worden archief- instellingen hier niet genoemd, wel musea en bibliotheken. De PvdA benadrukt de ‘sociale functie van de bibliotheek’. De PvdA wil jaarlijks honderd miljoen euro extra investeren in kunst en cultuur. D66 wil een toekomstbestendig bibliotheekbestel dat een leven lang leren stimuleert en faciliteert. ‘Bibliotheken zijn partner van het Rijk en gemeenten in het bestrijden van laaggeletterdheid en ongelijkheid, het creëren van kwalitatief hoogwaardig onderwijs en het bieden van een laagdrempelige plek voor mensen met diverse achtergronden. D66 ziet kansen in het verder verknopen van landelijke en gemeentelijke doelen op sociaal, cultureel en onderwijsterrein aan de doelstellingen van de bibliotheken.’ D66 besteedt ruim aandacht aan cultuur in haar programma. ‘Cultuur zet ons aan tot denken, verruimt onze blik, daagt ons uit, ontroert en troost ons, uit onze creativiteit en verbindt ons met ons verleden. Culturele uitingen houden ons en onze samenleving een spiegel voor en bieden de verbintenis met een gedeeld en ook soms gescheiden verleden. Daarnaast levert de culturele sector een wezenlijke bijdrage aan de leef- baarheid van onze gemeenten en de aantrekkelijkheid van ons land als vestingplaats en toeristische bestemming.’ D66 is stellig: ‘Geen kind verlaat wat ons betreft de middelbare school zonder het Rijksmuseum te hebben bezocht. Cultuuronderwijs moet dan ook een vast onderdeel zijn van de lesprogramma’s in het lager en middelbaar onderwijs. Cultuuronderwijs is niet alleen leuk en inspirerend, maar het zorgt ook voor historisch besef en draagt bij aan de vorming van een eigen identiteit. >> SAMEN VOORUIT Plan B Hou vast aan je idealen Verkiezingsposter PvdA, 2017. Verkiezingsposter Partij voor de Dieren, 2017.Next >