archievenblad sinds 1892 jaargang 119 2015 8 Uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in NederlandTE HUUR Archiefbewaarplaats Voormalig Regionaal Archief Alkmaar scanning on demand en beheersservice www.picturae.nl • • Geconditioneerde ruimte in kelder. • Momenteel 8500 m1, kasten aanwezig, ter overname aangeboden. Uitbreidings- mogelijkheid tot ca. 12.000 m1. • Oppervlakte ca. 1300 m2. • Prijs per meter archief € 12,75 vrij van BTW, incl. energiekosten. • Ligging direct aan spoorlijn, Station Alkmaar-Noord • Goede parkeergelegenheid aanwezig Archiefruimte komt beschikbaar op 1 juli 2016 Voor nadere informatie, belt u met Regiohuis Alkmaar t.a.v. De heer A. Groot Hertog Aalbrechtweg 5 1823 DL Alkmaar T 06-51312848 E info@regiohuisalkmaar.nl I www.regiohuisalkmaar.nl40 ‘Het is een prachtplek om te werken.’ In gesprek met Jan Bos Hij werd geboren in Zuid- Holland maar is eigenlijk een echte Drent. Zijn ouders kwamen uit Drenthe en zelf woont hij er al decennia met veel plezier. Bij het Drents Archief biedt Jan Bos dagelijks archivistische uitdagingen het hoofd. Een portret. Fransien Smeets n 19 Verbrand, bewaard, maar hoe nu verder? Het notarieel archief van het Stadsarchief Amsterdam heeft deels te lijden onder brandschade. Dat brengt risico’s voor zowel bewaring als digitalisering met zich mee. Femke Dijkhuis onderzocht de gevaren én mogelijke oplossingen. Femke Dijkhuis n Inhoud nummer 8 2015 n 3 04 Van de redactie 05 De archiefervaring 07 Nieuws uit het veld 10 Staten-Generaal en Europese Unie, Theo Thomassen 19 Verbrand, bewaard, maar hoe nu verder?, Femke Dijkhuis 26 ‘Waakzaam en dienstbaar voor de hele archiefsector, dat is wat het Nationaal Archief wil zijn’, Archief 2020 28 Archieven beter begrijpen. Het I-CHORA 7 congres, Nico Vriend 30 Over het belang van historisch onderzoek in de samenleving. In gesprek met Auke van der Woud, Cees Tromp 32 Archiefcollectie Nederland: wie doet wat?, Roosje Keijser 34 Column 36 Uitgelezen 39 Agenda 40 Burgerlijke Stand: ‘Het is een prachtplek om te werken.’ In gesprek met Jan Bos, Fransien Smeets 10 Staten-Generaal en Europese Unie Op 25 juni 2015 vond in de Rooksalon van de Tweede Kamer het symposium ‘De Staten-Generaal op papier en in de praktijk, 1576-2015’ plaats. Bij die gelegenheid werd ook het boek Instrumenten van de macht. De archieven van de Staten-Generaal 1576-1796 gepresenteerd, de handels- editie van het proefschrift van prof. dr. Theo Thomassen. Theo Thomassen n 32 Archiefcollectie Nederland: wie doet wat? Van het voormalig staatsbedrijf de Nederlandse Spoorwegen is ruim 1600 meter archief- materiaal bij Het Utrechts Archief ondergebracht. Na privatisering lijkt er binnen de NS weinig bewustzijn over verantwoord archiefbeheer. Kennelijk is het private materiaal minder belangrijk geworden, sinds de overheid er afstand van heeft gedaan. Roosje Keijser n Colofon Het Archievenblad is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen In Nederland (KVAN). Het Archievenblad verschijnt tienmaal per jaar. Alle leden van de KVAN ontvangen het Archievenblad. Redactie Matthijs Andreas, Dick Deuzeman, Joris van Dieren- donck (eindredacteur), Femke Dijkhuis, Ton Dijksterhuis, Tessa Free, Caroline Leistra, May Scheepers, Fransien Smeets, René Spork (hoofdredacteur), Floortje Tuinstra, Dick Veldhuizen, Nico Vriend, Ruud Yap. Vaste medewerkers Roland Bisscheroux, Marcel Duijghuisen, Marieke de Haan, Charles Jeurgens, Hannie Kool-Blokland, Erik Kraai, Sandy Marijnissen, Noor Schreuder, Theo Thomassen, Peter Vlot. Redactieadres Archievenblad Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: redactie@archievenblad.nl E-mail persberichten: nieuws@archievenblad.nl Website: www.archievenblad.nl Abonnementen en ledenadministratie Wie geen lid is van de KVAN kan het Archievenblad bestellen bij het KVAN-bureau. Ook voor adres- wijzigingen kunt u daar terecht. KVAN-bureau Westervoortsedijk 67-D, 6827 AT Arnhem Telefoon: (026) 352 16 05 E-mail: bureau@kvan.nl Website: www.kvan.nl Jaarabonnement Nederland € 76,50 Buitenland € 88,50 Losse nummers € 7,80 Product- en personeelsadvertenties Sales & Services geeft inlichtingen over tarieven en plaatsing van alle advertenties. Postbus 2317, 1620 EH Hoorn Telefoon: (0229) 21 12 11 Fax: (0229) 27 04 04 E-mail: administratie@salesandservices.nl Ontwerp Infour, marketing en communicatie, Heerlen Opmaak en druk Schrijen-Lippertz MediaNova B.V. Coverfoto Sjoerd Knibbeler ISSN 1385-4186 Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt begin november 2015. 4 n 2015 nummer 8 Van de redactie Onvergankelijkheid Citaat van de maand ‘Tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren.’ Deze zin van de Vlaamse auteur Willem Elsschot (1882-1960) is dit voorjaar verkozen tot mooiste ‘Onvergankelijke Zin’ uit de Nederlandse literatuur. De verkiezing werd georganiseerd door de faculteit Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. De zin komt uit het gedicht Het Huwelijk, waarin de mannelijke persoon overweegt om zijn verouderde echtgenote te vermoorden: ‘Maar doodslaan deed hij niet, want tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid, die niemand kan verklaren, en die des avonds komt, wanneer men slapen gaat.’ Dit najaar is ‘Tussen Droom & Daad’ het thema van de Maand van de Geschiedenis in oktober. Archief- en erfgoedinstellingen zijn uitgenodigd om bij het thema aan te sluiten met een debat, workshop, lezing, voorstelling of rondleiding. Bij Elsschot is de invulling van het thema helder: het om zeep brengen van je echtgenote. Maar hoe zit dat bij de instellingen? Een greep uit het aanbod. Het Westfries Archief: ‘Een droom is niet gemakkelijk te verwezenlijken. De lezing en rondleiding gaan over dromen en daden van Westfriese wereldreizigers. Zoals die van Jan Mayen die voer voor de Noordse Compagnie, op zoek naar walvissen.’ Stichting Oneindig Noord-Holland: ‘Verschillende dromen hebben geleid tot daden die vervolgens hebben bijgedragen aan de wereld zoals we die nu kennen: een product, beweging, ontmoeting, gebouw, politiek systeem of kunstwerk. Wat is er nodig om van een droom een daad te maken?’ RHC Groninger Archieven: ‘Een kleine greep uit de activiteiten die tijdens de Dag van de Geschiedenis voorbij zullen komen: bezoekers kunnen verschillende lezingen over uiteenlopende historische onderwerpen bijwonen. Er zijn muziekoptredens, theater en de Groninger geschiedenisquiz ontbreekt ook dit jaar niet. Op de boeken- en informatie- markt kunnen geïnteresseerden terecht voor oude en nieuwe boeken over de Groninger geschiedenis en cultuur.’ Museum Spakenburg organiseert al vanaf begin juni een tentoonstelling over emigratie met Tussen Droom & Daad als thema. Dromen doen we allemaal en de mens wordt gedreven door een verlangen naar het ‘betere’. Dromen en daden staan soms tegenover elkaar, maar vaker is de daad de verwezenlijking van een droom. Nijmegen kent een filmcompetitie tijdens de Maand van de Geschiedenis. Volgens de organisatie weten Nijmegenaren wel raad met het thema: ‘Zij laten zich niet afschrikken door regels of obstakels en gaan zelf praktisch aan de slag als het gaat om ondernemer- schap, innovatie, projecten over duurzaamheid, ecologische woningen, sociale projecten in stad en buurt, hulp aan vluchtelingen, de Derde Wereld, andere vormen van zorg en onderwijs, een ruileconomie, de eigen stadshistorie, veiligheid…’ Ongetwijfeld gaat de Maand velen bekoren, al tonen de aankondigingen zich weinig onvergankelijk. Maar ach, dat is natuurlijk alleen een kunstzinnig, geen praktisch bezwaar. n René Spork n hoofdredacteur@archievenblad.nl ‘Een droom die werkelijkheid wordt, vervloeit als water tussen de vingers.’ Willem Elsschotnummer 8 2015 n 5 De archiefervaring van Jef Jansen huisnummering per wijk. De wijken werden daarbij aangeduid met een letter. Er moest dus achterhaald worden wat de wijkletter en het wijknummer was. Dat systeem was overigens niet lang voor 1832 ingevoerd, namelijk in 1803. Daarvoor werden de huizen in de stad doorlopend genummerd. Te beginnen bij 1 op de kruising van de Korte Dam en de Hoogstraat, en eindigend bij nummer 1498 in het meest zuidelijke gedeelte van de stad. Dit gebruikte de stad nadat in 1748 de belastingverpachting was afgeschaft. Nu is Schiedam in de gelukkige situatie dat de onroerendgoed- registers, ‘giftboeken’, al vanaf 1546 bewaard zijn. Toch is het onderzoek voor 1734 echt een puzzel, omdat per pand alleen de naastwonenden of ‘belenders’ zijn vermeld. Maar belenders overlijden en bovendien kan een eigenaar op meer plekken in de straat onroerend goed hebben gehad. Dus is het nood- zakelijk over een langere periode en van een groter gedeelte van de straat onderzoek te doen, om zeker te weten wanneer welke eigenaren en welke belenders er van welk pand waren. Archiefpuzzels, heerlijk! Om een lang verhaal kort te maken: het bleek dat in een van de hoekpanden van de steeg tussen 1589 en 1627 ene Eeuwout Huybrechtss woonde, die van beroep lakenkoper was en die zijn pand ’t Root Scharlaken noemde. De keuze was nu tussen de namen Lakenkoperssteeg, Scharlakensteeg of Lakensteeg. Omdat deze laatste naam het best in het gehoor ligt, is die gekozen. Daarmee is ook aan een belangrijk uitgangspunt voor naamgeving in de binnenstad voldaan, namelijk dat een naam moet klinken alsof die al eeuwen bestaat. Bovendien was de lakennijverheid, naast de haring- vangst, lange tijd de belangrijkste inkomstenbron in Schiedam. Samen met de ‘Raam’ is er nu een tweede straat die hieraan herinnert. n Jef Jansen n senior medewerker Gemeentearchief Schiedam, secretaris van de commissie Naamgeving Openbare Ruimte. Tot het werk van een archivaris behoort de advisering over straatnaamgeving. In Schiedam bestaat daarvoor sinds 1959 een commissie met de gemeentearchivaris als voorzitter. Vanaf 1995 ben ik hiervan secretaris. Ooit was dit gewoon de Straatnamencommissie, tegenwoordig de commissie Naamgeving Openbare Ruimte. Het gebeurt niet vaak dat in het historisch centrum een naam vereist is. Dit kan het geval zijn als bij nieuwbouw het straten- patroon verandert, maar het kan ook zo zijn dat een bestaande steeg nooit een naam heeft gehad. Dat laatste was het geval. Het ging om een steeg aan de Hoogstraat, die aan de andere kant uitkomt op de Lange Haven. De steeg is al aangegeven op de een na oudste kaart van Schiedam, die van Jacob de Gheyn uit 1598. In de commissievergadering begin 2015 is besloten de naam te ontlenen aan het ambacht of de nijverheid die in deze steeg heeft plaatsgevonden. En dus was het mijn taak een onderzoek te doen naar de bewoningsgeschiedenis. Onderzoek naar de historie van een huis gaat eigenlijk hetzelfde als genealogisch onderzoek: beginnen in het heden en daarna steeds verder terug naar het verleden. Het startpunt was dus de huidige adressering en kadastrale aanduiding. Dankzij het in de kadastrale wereld bekende ‘Register No. 71’ kon de geschiedenis getraceerd worden naar de oorspronkelijke kadastrale legger van 1832. Toen beginnen de moeilijkheden pas echt, want voor die tijd kende Schiedam een systeem van Jef Jansen: ‘Archiefpuzzels, heerlijk!’ (foto Jan van Kampenhout). Giftboek (1589) waarin de steeg wordt aangeduid als ‘die steech off heerpadt toecommende deser stede’ (coll. Gemeentearchief Schiedam, archief Gerechten van Schiedam, archiefnr. 454, inv.nr. 329; foto Jan van Kampenhout).uw kennispartner op het gebied van informatiemanagement van strategisch tot operationeel niveau BECIS Henri Polaklaan 38 1018 CT Amsterdam T 020 - 4031 147 info@becis.nl www.becis.nl facebook.com/becisbv BECIS B.V. @BECISBV DIOR Opleidingen Bezuidenhoutseweg 1 2594 AB Den Haag T 070 - 8200 628 info@dior.nl www.dior.nl Digitaal werken Zaak–/en procesgericht werken Procesinrichting- en optimalisatie Kwaliteitszorg Advies & Projectmanagement - Trainees - Opleidingen - Applicatiebeheer Als het goed geordend moet ! A rchief B ewerking & C onsultancy Zwartevenstraat 17 1911 TN Uitgeest tel: 06-51996435 e-mail: info@archiefbc.nl internet: www.archiefbc.nl voor: » detachering/vervanging » selectie en vernietiging » inventarisatie » advisering » begeleiding projecten Hans Lievestro Internet: www.archiefburo.nl E-mail: info@archiefburo.nl Hazendiekske 4 7245 TA Laren (Gld.) Tel. 0573 - 22 15 26 Mobiel 06 - 10 93 40 76 Toe aan zaakgericht werken? Digivaris helpt. Een jong bedrijf met passie ! Betaalbare kwaliteit Praktijkervaring Kennis van zaken Allround op DIV gebied Voor meer informatie: www.digivaris.nl info@digivaris.nl 06-10808833 (Peter Lakeman) varis DMS ARCHIEFBEHEER DSP •• OnlyOne ® •• OnlyOne ® OnlyOne Postbus 2325, 1620 EH Hoorn E-mailadres: info@onlyone.nl RaboBank: 36.89.35.272 Telefoon: 06 25 370 363 Internetadres: www.onlyone.nl BTW nr.: NL1175.41.485.B01 ••Postbus 2325, 1620 EH Hoorn E-mailadres: info@onlyone.nl RaboBank: 36.89.35.272 Telefoon: 06 25 370 363 Internetadres: www.onlyone.nl BTW nr.: NL1175.41.485.B01 •• zie: www.onlyone.nl OnlyOne www.vada.nl Marconistraat 3, 7442 DD / Postbus 372, 7440 AJ Nijverdal t (0548) - 63 12 12 f (0548) 63 12 14 / info@vada.nl / www.vada.nl WIJ STAAN AL 24 JAAR GARANT vooR eeN veILIGe, koSTeNbeSpAReNde eN effIcIëNTe opLoSSING op heT GebIed vAN ARchIefbeheeR. ARchIveRING vAN A ToT Z! • Opslag histOrische archieven • Opslag vernietigbare archieven • UitrUimen & transpOrt van archieven • inventarisatie & registratie • scanning On demand • digitaliseren • archiefbewerkingnummer 8 2015 n 7 Nieuws uit het veld Filmarchief mijnverleden toegankelijk Ter gelegenheid van het Jaar van de Mijnen 2015 publiceert Beeld en Geluid online een grote collectie archieffilms rond het leven en werken in de Nederlandse mijnen. Onderdeel van deze collectie is het volledige bedrijfsarchief van DSM (voorheen De Nederlandse Staatmijnen), dat voor het eerst online beschikbaar is. In 2015 is het 50 jaar geleden dat minister Den Uyl aankondigde de Nederlandse staatsmijnen te gaan sluiten. De publicatie van het mijnen- archief complementeert de activiteiten die de voormalige mijnstreek tijdens dit themajaar over haar verleden én toekomst organiseert. Met de online beschikbaarstelling van het beeld- materiaal zet Beeld en Geluid het mijnverleden op de kaart als Nederlands erfgoed en brengt het de geschiedenis van de mijnstreek dichtbij voor iedereen: van het dagelijks leven, de technologische ontwikkelingen, feest en rouw tot de uiteindelijke sluiting en sloop van de mijnen. Bron: www.beeldengeluid.nl Honderd jaar geleden: mijnwerkers in de staatsmijnen, 1918 (coll. Beeld en Geluid). Bemanning bommenwerper krijgt naam op graf De bemanningsleden van een Britse bommenwerper die in 1941 boven Friesland werd neergeschoten, krijgen na 74 jaar alsnog een naam op hun graf. De Koninklijke Luchtmacht en de Stichting Missing Airmen Memorial Foundation (SMAMF) hebben na archiefonderzoek de identiteit van de zes inzittenden achterhaald. Naar nu blijkt waren er vijf Britten en een Nieuw-Zeelander aan boord. De SMAMF en de luchtmacht ontdekten op basis van Britse, Duitse en Nederlands archieven al eerder dat het vliegtuig de Wellington R1397 moet zijn geweest. Het toestel was op de terugweg na een bombardement op de havens van de Noord-Duitse stad Emden. Met deze informatie stapten de organisaties naar de Britse autoriteiten, die uiteindelijk de namen van de bemanning konden terugvinden. De bemanning werd na de crash naamloos begraven op de begraafplaats in Leeuwarden. Eerdere pogingen om hun identiteit te achter- halen liepen op niets uit. Bron: www.nos.nl Wellington-bommenwerper, type LN541 (foto Wikimedia Commons). IS vernietigt tempels om plunderingen te verbergen Dat stelt de Libanees-Franse archeologe Joanne Farchakh in een interview met de Britse krant The Independent. Volgens haar verkoopt IS de beelden, de stenen fronten en fresco’s aan internatio- nale handelaren. Daarna blaast de terreur- beweging de tempels en gebouwen op om het bewijs van de plundering te vernie- tigen. ‘Zo weet niemand wat is verdwenen of wat is vernietigd.’ ‘Oudheidkundige voorwerpen uit Palmyra zijn al te koop in Londen’, verwijst Farchakh naar de Syrische stad waar IS eerder een grote tempel opblies. ‘Er zijn al Syrische en Iraakse objecten die IS heeft geplunderd in Europa. Ze zijn niet langer in Turkije waar ze eerst naartoe gingen.’ Farchakh geldt als een belangrijk expert op het gebied van oudheden in het Midden-Oosten. Volgens haar verandert IS van tactiek. ‘Ze begonnen met hamers en grote machines. Ze bliezen Nimrud in één dag op, maar dat gaf ze maar twintig seconden film.’ IS neemt in Palmyra de tijd voor de vernietiging, vreest de archeologe. Ze bliezen de Baal Shamim- tempel op en ze bliezen de Bel-tempel op. Hierna komt het grote Romeinse theater, dan de agoramarkt, dan de soeks. Ze hebben een hele stad om te vernietigen.’ Bron: www.nu.nl Het Romeinse theater in Palmyra (foto Jerzy Strzelecki, Wikimedia Commons). >>Nieuws uit het veld Amsterdam betaalt erfpachtboetes joden terug Nabestaanden van joodse Amsterdam- mers die tijdens de Tweede Wereld- oorlog onterecht erfpacht moesten betalen, kunnen een aanvraag doen om het geld terug te krijgen. Als het verzoek terecht is, betaalt de gemeente het bedrag terug. Uit onderzoek van het NIOD blijkt dat de gemeente na de oorlog aan zeker 240 mensen een boete heeft gestuurd voor niet-betaalde erfpacht, terwijl ze waren ondergedoken, vastgezet of naar concentratiekampen gestuurd. Ook is er onderzoek in de Amsterdamse archieven gedaan naar ‘slapende girorekeningen’ van oorlogsslachtoffers tussen 1940 en 1954. Daaruit blijkt dat er zo’n 900 rekeningen nooit meer zijn opgevraagd, waardoor het geld naar de gemeente ging. Nabestaanden kunnen ook dat geld terugvragen. Veel joden bleken al voor de oorlog hun geld te hebben opgenomen. Een aantal mensen had nog honderd gulden op de rekening staan, maar meestal ging het om enkele tientallen centen. Bron: www.nos.nl Russen voelen zich bespioneerd door Windows 10 Een Russisch advocatenkantoor heeft een klacht ingediend bij het Russische openbaar ministerie. Onderwerp van de klacht: Windows 10. Of beter gezegd: het verzamelen van gegevens door Windows 10. Windows 10 veroorzaakt de laatste tijd commotie. Veel gebruikers hebben de indruk dat Microsoft meer gegevens over het reilen en zeilen van hun pc verzameld dan nodig is, en ook meer dan het bedrijf vroeger deed. Kleinere piratensites doen Windows 10 nu in de ban of overwegen dat te doen, uit vrees dat Windows 10 de anonimiteit waarop hun model is gestoeld, ondergraaft. Nu komt daar dus een officiële klacht bij. Het Russische advocatenkantoor is van mening dat Windows 10 op illegale wijze gebruikersgegevens verzameld en mogelijk in strijd is met de Russische privacywetgeving. Dit is gebaseerd op de wijze waarop Windows 10 omgaat met locatiegegevens, wachtwoorden, agenda-informatie, browsergeschie- denis, spraakopnames en het delen van elektronische berichten. Het is nog niet bekend wat het openbaar ministerie met de klacht gaat doen en of het een formeel onderzoek instelt. Die kans is wel aanwezig. Het advocatenkantoor is namelijk niet de enige partij die bedenkingen heeft. In de Douma, het Russische parlement, hebben vertegenwoordigers van verschillende politieke snit hun zorgen geuit over het verzamelen van gegevens door Windows 10. Sommigen pleiten voor een verbod op gebruik van Windows 10 door overheidsorganisaties, anderen willen een stop op de export van tot privépersonen herleidbare gegevens via Windows 10. Bron: www.automatiseringsgids.nl ‘Dossier Staatsgeheimen’ De jonge journalisten Anoek Nuyens en Lynn Berger legden voor De Correspon- dent een ‘Dossier Staatsgeheimen’ aan. Daarmee hebben ze in België een belangrijke bijdrage geleverd aan de discussie over de openbaarheid van de collaboratiearchieven. Nuyens en Berger schreven voor De Correspondent een reeks van tien artikelen over de mechanismen van geheimhouding en de spanning tussen openbaarheid en staatsveiligheid. Ook zochten ze uit hoe archieven in Nederland en België eigenlijk werken en welke rol deze instellingen kunnen spelen in het nationale debat. ‘We hebben dagen rondgehangen tussen stapels dozen en meters papieren mappen en echt niet altijd met het gedroomde resultaat’, vertelt Nuyens. In hun zoektocht naar en in archieven kregen ze veel hulp van archivarissen. Nuyens noemt hen ‘het geheugen en geweten van wie wij samen zijn’. In de gesprekken met de Belgische archivarissen kwam het Correspondenten- team erachter dat veel archiefmedewer- kers gefrustreerd zijn door hun nationale archiefwet. België houdt de archieven over het collaboratieverleden gesloten voor burgers. In Nederland is dat archief sinds 2000 beperkt toegankelijk voor het publiek. Iedereen mag komen graven naar het oorlogsverleden van zijn familie, ook al mag je de documenten niet kopiëren of fotograferen. Belgische archiefmedewerkers en historici vinden dat de geheimzinnigheid in hun land mythes over de oorlog in stand houdt. Een van de hardnekkigste verhalen is dat de meeste Vlamingen fout zijn geweest, terwijl de Walen juist massaal in het verzet hebben gezeten. Volgens Nuyens kijken de Belgen met bewondering naar de open manier waarop Nederland omgaat met zijn oorlogsverleden en zouden ze graag zien dat dit proces ook in België op gang komt. Met hun artikelenreeks, die ook verscheen op de site Apache.be, lijken Berger en Nuyens de discussie in België te hebben opengebroken: staatssecretaris Elke Sleurs van Wetenschapsbeleid wil nu afspraken maken met justitie over verbetering van de toegankelijkheid van archieven over de bestraffing van collaborateurs na de oorlog. Bron: www.vvoj.nl 8 n 2015 nummer 8Nieuws uit het veld nummer 8 2015 n 9 Het Survey Report on Digitisation in European Cultural Heritage Institutions 2015, opgesteld door Gerhard Jan Nauta en Wietske van den Heuvel (DEN) namens Europeana, presenteert de resultaten van het derde ENUMERATE Core Survey dat afgelopen voorjaar plaatsvond. Core Survey 3 is het resultaat van een onderzoek dat is uitgevoerd door het ENUMERATE-Team, als onderdeel van het grotere project Europeana v3.0. Zo’n 1000 organisaties uit 31 verschillende Europese landen hebben deelgenomen aan het onderzoek. Highlights Een aantal highlights uit het rapport: • 84% van de respondenten heeft inmiddels een digitale collectie. De meeste instituten hebben een rijke mix aan erfgoedmateriaal; • 41% van de instituten heeft een digitaliseringsplan (was 36% in 2013); • Meer dan de helft (60%) van de respondenten heeft born digital objecten in de collectie (was 53% in 2013); • Instituten geven aan dat 45% van hun beschrijvende metadata online beschikbaar is voor algemeen gebruik. Bibliotheken zijn hier het meest actief (68%), musea het minst (31%); • 38% van de instituten verzamelt statistieken over het gebruik van hun sociale media (was 32% in 2013); • Opvallend is dat de respondenten een afname (-5%) voorzien (in de komende twee jaar) in het aantal objecten dat digitaal beschikbaar is via de eigen website. Er wordt wel een groei verwacht via externe kanalen zoals Europeana (+7%), nationale aggregatoren (+6 %) en API’s is van de organisaties zelf (+6%); • 47% van de respondenten heeft nog geen oplossing voor duurzaam behoud op de lange termijn geba- seerd op internationale standaarden voor digitale duurzaamheid. Het volledige onderzoeksrapport is via www.den.nl te raadplegen. Bron: www.den.nl Nieuws uit het buitenland Lost ‘Happy Birthday to you’ manuscript found in Kentucky’s University library (as debate over song’s copyright drags on). While the battle over ‘Happy Birthday’s’ copyright drags on, James Procell, a college librarian in Kentucky has disco- vered the long-lost manuscript of the ditty’s earliest version. Tucked inside a sketchbook that was donated to the University of Louisville half a century ago is the only known manuscript of Mildred Hill’s song ‘Good Morning to All,’ which evolved into the pre-candle-blowout soundtrack we all know so well. Procell recently discovered the manuscript along with other papers and compositions by Hill, a native of the area. They were donated in the ‘50s by a local philanthro- pist but almost immediately lost when they weren’t archived properly. The library said it will digitize the Hill materials in the coming months. Copyright debate The manuscript’s discovery is not expected to have an impact on the ongoing debate over the ‘Happy Birthday’ song copyright, which earns about $2 million a year in royalties for its disputed owner, Warner/ Chappell Music. A class-action lawsuit was filed in 2013 after the publisher billed filmmaker Jennifer Nelson $1,500 to use the song in her ‘Happy Birthday’ documentary. Another plaintiff, director Robert Siegel, said he paid $3,000 to use the song in his indie film Big Fan. Some background: The Hill sisters sold their rights to the song to the Clayton F. Summy Company in 1893 – the same year it was written – in exchange for 10 percent of retail sales. Over time, the tune and lyrics for ‘Good Morning’ evolved into the song that it is today. Its ‘Happy Birthday’ lyrics appeared in a 1924 songbook and the piano parts were published in 1935 -- which is when Warner/Chappell argues it began its 95 years of protection under copyright law. Decades later the song’s copyright was held by Birch Tree Group Limited, which was purchased by Warner/ Chappell for $15 million in 1988. ‘Happy Birthday’ will remain under copyright until 2030 unless a court decides it belongs to the public domain. Bron: www.billboard.com Foto: Flickr Creative Commons. Opmerkelijk: koelkast kan gegevens lekken Onderzoekers hebben een lek gevonden in een slimme koelkast van Samsung. De koelkast gebruikt een beveiligde ssl-verbinding om gegevens uit een Google-kalender binnen te halen en weer te geven op een scherm. Het gebruikte ssl-certificaat wordt echter niet geverifieerd. Op deze manier kan een aanvaller met een nepcertificaat gegevens binnenhalen. Samsung heeft laten weten het probleem zo snel mogelijk te onderzoeken. Bron: www.beveiligingsnieuws.nl Rapport ENUMERATE Core Survey 3 Eerder dit jaar werd het derde ENUME- RATE Core Survey uitgevoerd. Onlangs is het rapport met de uitkomsten van dit onderzoek gepubliceerd. Het Core Survey biedt, net als voorgaande edities, inzicht in actuele trends in digitalisering in Europa.Next >