Als je online op zoek bent naar erfgoedinformatie, is het prettig als de techniek je een handje helpt. Het Netwerk Digitaal Erfgoed werkt daarom aan het automatisch verbinden van erfgoedinformatie, zodat de gebruiker zoveel mogelijk relevante informatie vindt bij een zoekopdracht. Onlangs is daarin een belangrijke resultaat behaald: een prototype van het Termennetwerk is nu werkend.
Gemeenschappelijke terminologiebronnen (thesauri, classificatiesystemen e.d.) zijn de sleutel tot het verbinden van erfgoedinformatie. Op dit moment kiezen collectiebeheerders bij het beschrijven van hun collectie vaak zelf welke termen ze gebruiken om kenmerken van een object te beschrijven (bijvoorbeeld vervaardiger, onderwerp of plaatsnaam), of gebruiken ze een bestaande lijst met termen. In de praktijk blijkt echter dat termen in verschillende lijsten of door verschillende collectiebeheerders op een andere manier geschreven of aangeduid worden. Dit leidt ertoe dat werken van Rembrandt van Rijn, Rembrant en Rembrandt van Rhijn niet aan elkaar gekoppeld worden, terwijl het wel degelijk om dezelfde vervaardiger gaat. Dit belemmert gebruikers in hun zoektocht naar informatie.
Makkelijker vinden door gezamenlijke termen
Door als erfgoedsector te werken met gezamenlijke terminologiebronnen is dit probleem verleden tijd. En door in plaats van de letterlijke term een onveranderlijke code (een zogeheten URI) te gebruiken, zijn de termen eenduidig en minder foutgevoelig. Rembrandt van Rijn wordt dan bijvoorbeeld aangeduid met de code http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p06866558X (uit de Nederlandse Thesaurus van Auteursnamen van de Koninklijke Bibliotheek). Daarmee kan de informatie ook als Linked Open Data worden gepubliceerd, waarmee het voor mensen en machines nog beter vindbaar wordt.
Het termennetwerk van het Netwerk Digitaal Erfgoed gaat dit mogelijk maken. Het is een soort ‘termenhub’: een verbindende schakel tussen de collectiebeherende instellingen en de leveranciers van collectiebeheersystemen, waardoor beide partijen worden ontlast. De instelling kan aansluiten op het termennetwerk waarin de gezamenlijke terminologiebronnen zich al bevinden. Ook de leverancier sluit eenmalig aan op het termennetwerk.
Vooruitstrevende techniek in prototype
Een dergelijke toepassing is vooruitstrevend, ook internationaal gezien. In het werkprogramma Digitaal Erfgoed Bruikbaar van het Netwerk Digitaal Erfgoed wordt door een team van informatiespecialisten hard gewerkt aan het stapsgewijs ontwikkelen van deze nieuwe werkwijze. Een groot deel van de techniek werd eind 2018 samen met CLARIAH als pilot ontwikkeld, met medewerking van experts van het KNAW Humanities Cluster, de Koninklijke Bibliotheek, Beeld en Geluid en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Inmiddels is het projectteam Termennetwerk erin geslaagd een prototype van het termennetwerk werkend te krijgen. Op de demonstrator kun je voor het eerst real time zoeken in verschillende terminologiebronnen. Dit is een belangrijke stap richting het eindresultaat.
Meer informatie
De demonstrator is vooral bedoeld om de werking van het termennetwerk te demonstreren. Uiteindelijk kunnen collectiebeheerders rechtstreeks gebruikmaken van het termennetwerk als onderdeel van hun collectiebeheersystemen. In de volgende fase van dit project komen we graag in contact met collectiebeheerders om de toepassing verder af te stemmen op hun behoeften.
Heb je vragen over de demonstrator of over het termennetwerk? Neem dan contact op met Sjors de Valk, informatiearchitect.