“If You Can’t Open It, You Don’t Own It” (Maker’s Bill of Rights) is Marleen Stikker’s credo. Zij is actief betrokken bij de Open Design en Creative Commons-beweging en gelooft dat de samenleving open technologieën nodig heeft om maatschappelijke uitdagingen aan te gaan.
Onderzoekende pionier
Als ‘burgemeester’ van De Digitale Stad ontwikkelde Marleen Stikker in 1993 de eerste gratis toegangspoort en virtuele gemeenschap op het internet. In 1994 startte zij Waag, een onderzoeksinstituut voor creatieve technologie en sociale innovatie. Waag richt zich op public research waarin de maatschappij het onderzoeksveld is. Een goed voorbeeld van onderzoek dat bij Waag startte, is de zoektocht naar de eerste eerlijke smartphone, die later in het bedrijf Fairphone vorm kreeg. Marleen is tevens lid van de Europese Horizon 2020 commissie ‘High-level Expert Group for SRIA on innovating Cities’ / DGResearch en van AcTI Nederlandse academie technologie & innovatie.
Van werkelijkheid naar mogelijkheid
In 2018 was Marleen te gast bij het VPRO programma Zomergasten. De uitzending kun je hier via een podcast terugluisteren. Tijdens de uitzending van Zomergasten constateerde zij dat Nederland vol zit met ‘werkelijkheidsmensen’ maar dat zij zelf meer een ‘mogelijkhedenmens’ is. In onze uitnodiging aan Marleen schreven we dat we als archiefprofessionals al gauw geneigd zijn om als werkelijkheidsmensen naar ons vak te kijken. We houden ons graag vast aan wat ons bekend en vertrouwd is. Komen maar moeilijk los van de papieren paradigma’s. Hangen sterk aan de wetgeving die ons werk inkadert. Tegelijkertijd schuurt en knelt dat in deze tijd vol nieuwe mogelijkheden. Daarom hebben we Marleen gevraagd om als ‘mogelijkhedenmens’ te kijken naar de archieffunctie in de gedataficeerde samenleving. Hoe kan zich de rol ontwikkelen van archiefprofessionals en archiefinstellingen in een samenleving die zichzelf dagelijks en uitputtend documenteert, maar daarbij misschien alleen laat zien wat ze wil laten zien? Wat kunnen principes van social design en het concept van een nieuwe commons betekenen voor de manier waarop we omgaan met archieven en erfgoed? Hoe verhoudt zich dat met het feit dat archiefinstellingen in Nederland grotendeels overheidsinstellingen zijn die het overheidsgeheugen bewaren en vooral vanuit een overheidsperspectief naar de waarde van archieven kijken? Marleen kennende geeft ze ons genoeg stof tot nadenken mee!